Ağız kokusu çoğu kez farkına varmakta zorlandığımız ve ne yazık ki çevremizdekilerin de bizi uyarmakta zorlandığı, insanı güç duruma sokan bir sorundur İşi başkalarına bırakmadan, elinizi ağzınıza götürüp avucunuzun içine nefes verip koklayarak, ağzınızın kokup kokmadığını test edebilirsiniz Ağız kokusu neden olur diye şöyle bir baktığımızda aslında bu soruna çözüm bulmak hiç de zor değildir
Doğru şekilde diş ve dil fırçalamak, yediklerimize dikkat etmek ve sigaradan uzak durmak gibi (tiryakilere bir kötü haber daha!), ağız kokusu nedenine bağlı olarak değişen çeşitli yollarla, bu kötü koku giderilebilir
Çoğu kez ağız kokusunu nefesi kokan kişiden önce çevresindeki kişiler fark eder Bu da zor bir durumdur Çok yakını olmadığı sürece kimse kimseye kolay kolay ‘ağzın kokuyor’ diyemez, o kişiyi utandırmaktan çekinir Öte yandan nefesi kokan bir kişiyle konuşmak, yakınında olmak da işkenceye dönüşebilir Tıp dilinde ağız kokusu problemine ‘halitosis‘ adı verilir Adı üstünde, nefesin hoş olmayan, kötü bir şekilde kokmasıdır
Nedenine bağlı olarak ağız kokusu ara ara ortaya çıkan ya da sürekli devam eden bir şikayet şeklinde görülebilir Çoğu vak’ada ağızda bulunan (özellikle dilin arka tarafında) milyonlarca bakteri ağız kokusunun ana nedenidir Ağız içindeki sıcak, nemli koşullar bu bakterilerin büyümesi için ideal bir ortam sunar Ağız kokusu genellikle ağızla ilgili bir sorundan kaynaklanır
Bazı ağız kokusu türleri, örneğin sabah ortaya çıkan ağız kokusu, normal kabul edilir ve genellikle de bu durum herhangi bir sağlık sorunu ile ilgili değildir Sabahları ağız kokusu olabilir çünkü gün içerisinde salgılanan ve ağızdaki yiyecek artıklarını, kokuları yok eden tükürük, geceleri uyurken azalır Ağzın kurumasıyla ölü hücreler dil ve yanakların içine yapışır Bakteriler gıda olarak bu hücreleri kullanır ve kötü bir koku yayan bileşikler salarlar
Ağız ve Diş Temizliği
Ağız kokusunun nedenleri arasında en baş sırada ağız temizliğinin ihmal edilmesi gelir 2002 yılında Amerika’da yapılan bir araştırmada ağız kokusunun % 90 oranında ağız içindeki sorunlardan kaynaklandığı belirlenmiştir Ağızdaki bakteriler dil üzerine, dişlerin arasına, diş etlerine ve boğaza saklanıp gelişir Eğer ağız bu bakterilerden arındırılmazsa, bakteriler diş çürümesine yol açabilir Diş çürümesi de başlı başına, başka bir ağız kokusu nedenidir
Yemek yediğimizde, gıdalar doğal olarak ağzımızda yaşayan bakteriler tarafından parçalanır Gıdaların parçalanmasıyla ortaya kötü kokulu gazlar çıkar Yediklerimizi yuttuktan sonra, dişlerin arasına sıkışan yiyecekler bozulmaya başlar ve bakteriler tarafından bu artıklar da parçalanmaya devam eder Diş temizliğine önem verilmezse dişlerdeki yiyecek artıkları ağız kokusuna uzanan süreci başlatmış olacaktır
Gerektiği gibi bir ağız temizliği yapıldığı takdirde, ağızdaki tüm kötü koku kaynakları engellenecektir Diş fırçalamak ağız kokusunu engellemek için yeterli olmayabilir Dişlerin yanı sıra diş etleri ve en önemlisi dil de mutlaka fırçalanmalıdır Dişleri yemek artıklarından arındırmak için diş ipi kullanmak da faydalı olacaktır Ağız kokusundan, yaklaşık olarak % 90 oranında, dil üzerindeki bakteriler sorumludur Diş fırçalamanın dışında ağız içi temizliği için gargara kullanmak hem bakterileri yok etmeye hem de nefesi ferahlatmaya yardımcı olur
Kötü diş protezi hijyeni: Protez kullanımında eğer protez temizliğine dikkat edilmezse ağız kokusu riski yüksektir Ayrıca protez ağza tam uymuyorsa, gıdaların takılma olasılığı da daha yüksektir
Beslenme Biçimi
Dişlerinizi ve dilinizi düzenli olarak fırçalamanıza, naneli gargaralar ile son derece titiz bir temizlik yapmanıza rağmen ağız kokusu devam ediyorsa, sorun yediklerinizde olabilir Sarımsak, soğan, pastırma, balık ve çeşitli baharatlar ağız temizliğini ihmal etmeseniz bile ağız kokusuna yol açabilirler Bunun nedeni, bazı yiyeceklerin keskin kokulu yağlarının, kan yoluyla akciğerlere ulaşmasıdır Biz akciğerlerden dışarı hava verdikçe, bu yağların kokusu da kötü ağız kokusu olarak dışarı çıkar Örneğin sarımsak ve soğanın sindirimden sonra en az 3 gün ağız kokusuna neden olabilir
Yiyecek ve bakteri ikilisinden söz edersek de, bakteriler proteinleri (örneğin et veya balık) parçaladıkları sırada daha fazla miktarda kötü kokulu gaz salarlar Diş aralarına sıkışan et parçaları ağız kokusu açısından yüksek bir risk oluşturacaktır
Açlık ve Diyet
Vücudumuz açlık veya diyet nedeniyle yeterli besinleri alamadığı zaman, bu eksikliği kapatmak için daha önce depoladığı yağ ve proteinleri yakmaya başlar Bu yakma sürecinde ortaya çıkan çeşitli kimyasallar da, ağız kokusuna neden olur
Ağız Kuruluğu
Tükürük, vücudun bakterilerle savaşında en önemli silahlarımızdan biridir Hastalık ya da kullanılan ilaçlar gibi herhangi bir nedenle ağız kuruluğu sorunu yaşıyorsanız, bu durum aynı zamanda ağız kokusunu da yol açabilir Örneğin uykuda daha az tükürük salgılanır ve bu nedenle sabahları oluşan ağız kokusu şikayeti daha yaygındır Bol su içmek ve şekersiz sakız çiğnemek, tükürük salgısını arttıran ve böylece ağız kokusunu azaltmaya da yardımcı olabilecek yöntemlerdir
Alkol ve Sigara
Karaciğerde ve kanda parçalanan alkol ve tütün, akciğerlerden geçer İzledikleri bu yol, her ikisinin de nefesimize yansıyacağı anlamına gelir İşte bu yüzden içki içtikten bir gün sonra bile, bir kişinin nefesi hala alkol kokuyor olabilir
Sigara içmekse, ağızdan akciğerlere kadar tüm solunum sistemini olumsuz bir şekilde etkilediğinden ağız kokusuna yol açması şaşırtıcı değildir Duman ve katran, hava yollarındaki hücrelere zarar verir ve bu da ağızdan dışarı üflenen havanın kokusunu, kötü yönde etkiler Sigara içenlerin diş eti hastalığı veya kötü kokuya neden olabilecek diğer diş sorunlarından muzdarip olma riski de daha yüksektir Sigara içenlerde ağız kokusu şikayeti, içmeyenlere oranla oldukça yüksektir
Sabah Saatleri
Çoğu kişi sabahları günün geri kalanında ortalarda olmayan bir ağız kokusuyla uyanır Uyurken ağzımız kuruma eğilimindedir Özellikle burnu tıkalı olan ve ağzı açık uyuyan kişiler ağız kuruluğu ve sabahları ağız kokusu problemi ile karşı karşıya kalabilirler Uyandıktan sonra özellikle bir şeyler atıştırdıktan sonra tükürük üretimi artar ve bir de diş temizliğine dikkat edilirse ağız kokusu günün geri kalanında rahatsız edici olmayacaktır
Akut Enfeksiyon
Özellikle kış aylarında kapıyı çalan grip veya soğuk algınlığı gibi, akut enfeksiyondan muzdarip olduğunuzda, bu durum ağız kokusuna neden olabilir Ağız kokusu, ciğer, burun ve nefes borusu dahil olmak üzere solunum yolları enfeksiyonu, kronik bronşit, kronik sinüzit veya geniz akıntısı habercisi olabilir Vücut viral enfeksiyondan kurtulmaya çalışırken, biyokimyasal reaksiyonlar oluşur ve belki de vücudun kendi dilinde hem bizi hem de çevredekileri bu hastalıkla ilgili uyarabilmesi için, ortaya kokulu gazlar çıkar
İlaçlar
Ağız kuruluğuna neden olabilecek, sinüzit veya alerji ilaçları benzeri ilaçlar, ağız kuruluğu ile beraber ağız kokusunun ortaya çıkmasına neden olabilir Bazı ilaçlar ağız kokusuna neden olabilecek çeşitli kimyasal bileşenler içerebilir
Hastalıklar
Kimi tıbbi durumların ağız kokusuna neden olduğu bilinmektedir Bunlar:
Diş eti enfeksiyonu
Çürük diş
Ağız yaraları
Boğaz enfeksiyonu (farenjit veya bademcik iltihabı)
Solunum sisteminde enfeksiyon (boğaz enfeksiyonları, sinüs enfeksiyonları, akciğer enfeksiyonları)
Kronik sinüzit ve veya geniz akıntısı
Kronik bronşit
Diyabet
Reflü
Karaciğer veya böbrek hastalığı
Sjögren sendromu (ağız kuruluğuna neden olur)
Laktoz intoleransı
Ağız kokusunun nedenleri genellikle kendinizin çabuk ve kolay bir şekilde önlem alabileceği sorunlardan kaynaklanır Bu nedenlerin dışında daha ciddi sorunlar neler olabilir diye baktığımızda, karaciğer ve böbrek rahatsızlıkları, diyabet ve midebağırsak hastalıkları gibi hastalıların da ağız kokusuna neden olabileceğini görürüz Ancak bu tip sistematik hastalıklarda ağız kokusu daha çok hastalığın ileriki aşamalarında ortaya çıkar Bu hastalıkları tedavi etmek üzere kullanılan ilaçlar da, ayrıca ağız kokusuna neden olabilir
Ağız Kokusu Nasıl Teşhis Edilir?
Hasta kendi tıbbi geçmişini ve belirtileri tartışırken bir diş hekimi veya doktor hastanın ağız kokusunu fark edebilir Bazı durumlarda hastanın nefes kokusundan yola çıkarak doktor kimi sağlık problemlerinden şüphelenebilir Örneğin meyvemsi bir koku diyabet belirtisi olabilir Ya da böbrek hastalığı riski yüksek olan bir kişinin nefes kokusu idrar kokusunu andırabilir
Diş hekiminiz kötü kokuya neden olabilecek sağlık sorunları ya da ilaç gibi nedenleri ortaya çıkarmak için tıbbi geçmişinizi gözden geçirecektir Diş hekiminiz ayrıca beslenme alışkanlıklarınız, ağız kokusunun kim tarafından ne zaman fark edildiği veya kişisel alışkanlıklarınız (sigara alışkanlığı, tütün çiğneme) hakkında da sorular soracaktır
Hasta öyküsünün yanı sıra diş, diş eti, ağız dokuları ve tükürük bezleri incelemesi de önemlidir Ayrıca burun ve ağızdan nefes alma koşulları da değerlendirilecektir Fizik muayene bittikten sonra eğer diş problemleri dışında bir sorundan şüphelenirse, diş doktorunuz sizi başka bir uzmana yönlendirebilir
Doktor akciğer enfeksiyonu, diyabet, böbrek hastalığı, karaciğer hastalığı gibi daha ciddi rahatsızlıklardan şüphelenirse idrar testi gibi çeşitli testlerin yapılması gerekir
Doğru şekilde diş ve dil fırçalamak, yediklerimize dikkat etmek ve sigaradan uzak durmak gibi (tiryakilere bir kötü haber daha!), ağız kokusu nedenine bağlı olarak değişen çeşitli yollarla, bu kötü koku giderilebilir
Çoğu kez ağız kokusunu nefesi kokan kişiden önce çevresindeki kişiler fark eder Bu da zor bir durumdur Çok yakını olmadığı sürece kimse kimseye kolay kolay ‘ağzın kokuyor’ diyemez, o kişiyi utandırmaktan çekinir Öte yandan nefesi kokan bir kişiyle konuşmak, yakınında olmak da işkenceye dönüşebilir Tıp dilinde ağız kokusu problemine ‘halitosis‘ adı verilir Adı üstünde, nefesin hoş olmayan, kötü bir şekilde kokmasıdır
Nedenine bağlı olarak ağız kokusu ara ara ortaya çıkan ya da sürekli devam eden bir şikayet şeklinde görülebilir Çoğu vak’ada ağızda bulunan (özellikle dilin arka tarafında) milyonlarca bakteri ağız kokusunun ana nedenidir Ağız içindeki sıcak, nemli koşullar bu bakterilerin büyümesi için ideal bir ortam sunar Ağız kokusu genellikle ağızla ilgili bir sorundan kaynaklanır
Bazı ağız kokusu türleri, örneğin sabah ortaya çıkan ağız kokusu, normal kabul edilir ve genellikle de bu durum herhangi bir sağlık sorunu ile ilgili değildir Sabahları ağız kokusu olabilir çünkü gün içerisinde salgılanan ve ağızdaki yiyecek artıklarını, kokuları yok eden tükürük, geceleri uyurken azalır Ağzın kurumasıyla ölü hücreler dil ve yanakların içine yapışır Bakteriler gıda olarak bu hücreleri kullanır ve kötü bir koku yayan bileşikler salarlar
Ağız ve Diş Temizliği
Ağız kokusunun nedenleri arasında en baş sırada ağız temizliğinin ihmal edilmesi gelir 2002 yılında Amerika’da yapılan bir araştırmada ağız kokusunun % 90 oranında ağız içindeki sorunlardan kaynaklandığı belirlenmiştir Ağızdaki bakteriler dil üzerine, dişlerin arasına, diş etlerine ve boğaza saklanıp gelişir Eğer ağız bu bakterilerden arındırılmazsa, bakteriler diş çürümesine yol açabilir Diş çürümesi de başlı başına, başka bir ağız kokusu nedenidir
Yemek yediğimizde, gıdalar doğal olarak ağzımızda yaşayan bakteriler tarafından parçalanır Gıdaların parçalanmasıyla ortaya kötü kokulu gazlar çıkar Yediklerimizi yuttuktan sonra, dişlerin arasına sıkışan yiyecekler bozulmaya başlar ve bakteriler tarafından bu artıklar da parçalanmaya devam eder Diş temizliğine önem verilmezse dişlerdeki yiyecek artıkları ağız kokusuna uzanan süreci başlatmış olacaktır
Gerektiği gibi bir ağız temizliği yapıldığı takdirde, ağızdaki tüm kötü koku kaynakları engellenecektir Diş fırçalamak ağız kokusunu engellemek için yeterli olmayabilir Dişlerin yanı sıra diş etleri ve en önemlisi dil de mutlaka fırçalanmalıdır Dişleri yemek artıklarından arındırmak için diş ipi kullanmak da faydalı olacaktır Ağız kokusundan, yaklaşık olarak % 90 oranında, dil üzerindeki bakteriler sorumludur Diş fırçalamanın dışında ağız içi temizliği için gargara kullanmak hem bakterileri yok etmeye hem de nefesi ferahlatmaya yardımcı olur
Kötü diş protezi hijyeni: Protez kullanımında eğer protez temizliğine dikkat edilmezse ağız kokusu riski yüksektir Ayrıca protez ağza tam uymuyorsa, gıdaların takılma olasılığı da daha yüksektir
Beslenme Biçimi
Dişlerinizi ve dilinizi düzenli olarak fırçalamanıza, naneli gargaralar ile son derece titiz bir temizlik yapmanıza rağmen ağız kokusu devam ediyorsa, sorun yediklerinizde olabilir Sarımsak, soğan, pastırma, balık ve çeşitli baharatlar ağız temizliğini ihmal etmeseniz bile ağız kokusuna yol açabilirler Bunun nedeni, bazı yiyeceklerin keskin kokulu yağlarının, kan yoluyla akciğerlere ulaşmasıdır Biz akciğerlerden dışarı hava verdikçe, bu yağların kokusu da kötü ağız kokusu olarak dışarı çıkar Örneğin sarımsak ve soğanın sindirimden sonra en az 3 gün ağız kokusuna neden olabilir
Yiyecek ve bakteri ikilisinden söz edersek de, bakteriler proteinleri (örneğin et veya balık) parçaladıkları sırada daha fazla miktarda kötü kokulu gaz salarlar Diş aralarına sıkışan et parçaları ağız kokusu açısından yüksek bir risk oluşturacaktır
Açlık ve Diyet
Vücudumuz açlık veya diyet nedeniyle yeterli besinleri alamadığı zaman, bu eksikliği kapatmak için daha önce depoladığı yağ ve proteinleri yakmaya başlar Bu yakma sürecinde ortaya çıkan çeşitli kimyasallar da, ağız kokusuna neden olur
Ağız Kuruluğu
Tükürük, vücudun bakterilerle savaşında en önemli silahlarımızdan biridir Hastalık ya da kullanılan ilaçlar gibi herhangi bir nedenle ağız kuruluğu sorunu yaşıyorsanız, bu durum aynı zamanda ağız kokusunu da yol açabilir Örneğin uykuda daha az tükürük salgılanır ve bu nedenle sabahları oluşan ağız kokusu şikayeti daha yaygındır Bol su içmek ve şekersiz sakız çiğnemek, tükürük salgısını arttıran ve böylece ağız kokusunu azaltmaya da yardımcı olabilecek yöntemlerdir
Alkol ve Sigara
Karaciğerde ve kanda parçalanan alkol ve tütün, akciğerlerden geçer İzledikleri bu yol, her ikisinin de nefesimize yansıyacağı anlamına gelir İşte bu yüzden içki içtikten bir gün sonra bile, bir kişinin nefesi hala alkol kokuyor olabilir
Sigara içmekse, ağızdan akciğerlere kadar tüm solunum sistemini olumsuz bir şekilde etkilediğinden ağız kokusuna yol açması şaşırtıcı değildir Duman ve katran, hava yollarındaki hücrelere zarar verir ve bu da ağızdan dışarı üflenen havanın kokusunu, kötü yönde etkiler Sigara içenlerin diş eti hastalığı veya kötü kokuya neden olabilecek diğer diş sorunlarından muzdarip olma riski de daha yüksektir Sigara içenlerde ağız kokusu şikayeti, içmeyenlere oranla oldukça yüksektir
Sabah Saatleri
Çoğu kişi sabahları günün geri kalanında ortalarda olmayan bir ağız kokusuyla uyanır Uyurken ağzımız kuruma eğilimindedir Özellikle burnu tıkalı olan ve ağzı açık uyuyan kişiler ağız kuruluğu ve sabahları ağız kokusu problemi ile karşı karşıya kalabilirler Uyandıktan sonra özellikle bir şeyler atıştırdıktan sonra tükürük üretimi artar ve bir de diş temizliğine dikkat edilirse ağız kokusu günün geri kalanında rahatsız edici olmayacaktır
Akut Enfeksiyon
Özellikle kış aylarında kapıyı çalan grip veya soğuk algınlığı gibi, akut enfeksiyondan muzdarip olduğunuzda, bu durum ağız kokusuna neden olabilir Ağız kokusu, ciğer, burun ve nefes borusu dahil olmak üzere solunum yolları enfeksiyonu, kronik bronşit, kronik sinüzit veya geniz akıntısı habercisi olabilir Vücut viral enfeksiyondan kurtulmaya çalışırken, biyokimyasal reaksiyonlar oluşur ve belki de vücudun kendi dilinde hem bizi hem de çevredekileri bu hastalıkla ilgili uyarabilmesi için, ortaya kokulu gazlar çıkar
İlaçlar
Ağız kuruluğuna neden olabilecek, sinüzit veya alerji ilaçları benzeri ilaçlar, ağız kuruluğu ile beraber ağız kokusunun ortaya çıkmasına neden olabilir Bazı ilaçlar ağız kokusuna neden olabilecek çeşitli kimyasal bileşenler içerebilir
Hastalıklar
Kimi tıbbi durumların ağız kokusuna neden olduğu bilinmektedir Bunlar:
Diş eti enfeksiyonu
Çürük diş
Ağız yaraları
Boğaz enfeksiyonu (farenjit veya bademcik iltihabı)
Solunum sisteminde enfeksiyon (boğaz enfeksiyonları, sinüs enfeksiyonları, akciğer enfeksiyonları)
Kronik sinüzit ve veya geniz akıntısı
Kronik bronşit
Diyabet
Reflü
Karaciğer veya böbrek hastalığı
Sjögren sendromu (ağız kuruluğuna neden olur)
Laktoz intoleransı
Ağız kokusunun nedenleri genellikle kendinizin çabuk ve kolay bir şekilde önlem alabileceği sorunlardan kaynaklanır Bu nedenlerin dışında daha ciddi sorunlar neler olabilir diye baktığımızda, karaciğer ve böbrek rahatsızlıkları, diyabet ve midebağırsak hastalıkları gibi hastalıların da ağız kokusuna neden olabileceğini görürüz Ancak bu tip sistematik hastalıklarda ağız kokusu daha çok hastalığın ileriki aşamalarında ortaya çıkar Bu hastalıkları tedavi etmek üzere kullanılan ilaçlar da, ayrıca ağız kokusuna neden olabilir
Ağız Kokusu Nasıl Teşhis Edilir?
Hasta kendi tıbbi geçmişini ve belirtileri tartışırken bir diş hekimi veya doktor hastanın ağız kokusunu fark edebilir Bazı durumlarda hastanın nefes kokusundan yola çıkarak doktor kimi sağlık problemlerinden şüphelenebilir Örneğin meyvemsi bir koku diyabet belirtisi olabilir Ya da böbrek hastalığı riski yüksek olan bir kişinin nefes kokusu idrar kokusunu andırabilir
Diş hekiminiz kötü kokuya neden olabilecek sağlık sorunları ya da ilaç gibi nedenleri ortaya çıkarmak için tıbbi geçmişinizi gözden geçirecektir Diş hekiminiz ayrıca beslenme alışkanlıklarınız, ağız kokusunun kim tarafından ne zaman fark edildiği veya kişisel alışkanlıklarınız (sigara alışkanlığı, tütün çiğneme) hakkında da sorular soracaktır
Hasta öyküsünün yanı sıra diş, diş eti, ağız dokuları ve tükürük bezleri incelemesi de önemlidir Ayrıca burun ve ağızdan nefes alma koşulları da değerlendirilecektir Fizik muayene bittikten sonra eğer diş problemleri dışında bir sorundan şüphelenirse, diş doktorunuz sizi başka bir uzmana yönlendirebilir
Doktor akciğer enfeksiyonu, diyabet, böbrek hastalığı, karaciğer hastalığı gibi daha ciddi rahatsızlıklardan şüphelenirse idrar testi gibi çeşitli testlerin yapılması gerekir
