Ameliyata nasıl hazırlanılır? [SIZE=+1]Ameliyat öncesi ve sonrasında sizi neler bekliyor? Bunları bilmek, belki de kaygılarınızı biraz olsun azaltır.[/SIZE]
İster küçük, isterse büyük olsun, her ameliyat kaygı uyandırır. Oysa ameliyatta ve sonrasında nelerin beklediğini bilmek, hem hastayı rahatlatır hem de ameliyatta yer alacak sağlık personeline kolaylık sağlar.
İşte bu yazı, sizi ameliyat öncesi ve sonrasında karşılaşabileceğiniz durumlar hakkında bilgilendirmeyi amaçlıyor.
Anestezistin görevleri nedir?
Çoğu kişiye göre anestezi doktorunun görevi, ameliyat sırasında sadece hastayı uyutup, ameliyat bittiğinde de uyandırmakla sınırlıdır. Bu yaygın inanışın tersine anestezi doktoru, ameliyat sırasında hastanın konforundan yaşamsal fonksiyonlarını düzenlemeye kadar pek çok şeyden sorumlu uzman kişidir.
Anestezi doktoru işe, ameliyattan önce hastanın ağrı ve bilinç duygusunu tamamen ortadan kaldırmakla başlar. Ardından hastanın solunum, kalp hızı, kan basıncı ve böbrek fonksiyonlarını düzenler. Bu arada ameliyat sırasında veya hastanın ayılma döneminde çıkabilecek tıbbi problemlerin tanı ve tedavisini de yapar.
Anestezi, kelime olarak duyarsızlık, hissizlik anlamına gelir. Anestezist ise, tıp fakültesinden mezun olduktan sonra, bir üniversite ya da eğitim hastanesinde en az dört yıllık anesteziyoloji ve reaminasyon ihtisasını tamamlamış, her türlü cerrahi girişime ait; anestezi, ağrı tedavisi ve yoğun bakım konusunda eğitim almış ve deneyim kazanmış uzman doktordur.
Anestezi yöntemleri nelerdir?
Anestezi yöntemleri üç ana başlıkta toplanabilir. Bunlar; genel, rejyonel (bölgesel) ve sedasyon-analjezidir.
Genel Anestezi: Bilinç ve ağrı duygusunu tamamen ortadan kaldırır. Hasta, derin bir uykuda gibidir. Hastayı uyutmak için genellikle elin üstündeki damarlardan ilaç enjeksiyonu yapılır. Ameliyat sırasında hastanın uyanmaması için, gaz veya buhar şeklindeki anestezik ajanlarla, bir maske ya da hastanın solunum yoluna tüp konulur. Ameliyat bitince, anestezik ilaçlar kesilir. Hastanın solunum ve diğer yaşamsal fonksiyonları normale döndürülerek, uyandırma işlemleri başlar.
Rejyonel (bölgesel) Anestezi: Bu yöntemde, ameliyat olacak bölgedeki sinirler, enjeksiyon ile uyuşturulur. Veya sinirlere yakın bölgelere, 1-2 mm çapında çok ince bir plastik yerleştirilip, ilaç tedavisi uygulanır. Hasta bu sırada uyanık olabilir. Ameliyat sırasında hastanın dokunma hissi korunurken, ağrı duygusu tamamen ortadan kalkar. En sık kullanılan rejyonel anestezi yöntemleri, epidural ve spinal anestezidir.
Sedasyon-Analjezi Uygulaması: Lokal anesteziyle yapılacak küçük cerrahi girişimlerde veya tanı ve tetkik amacıyla yapılan müdahalelerde, hastayı rahatlatmak sakinleştirmek ve ağrı duymasını önlemek için uygulanan anestezi yöntemidir.
Ameliyata girmeden önce neler yapılır?
Damar yoluna sıvı verilmesi:Ameliyata görmeden önce kolunuzdaki damarlardan birisinin içine plastik bir kanül yerleştirilerek, sıvı verilir. Bu sıvının içinde, ameliyat için gerekli ilaçlar bulunur.
Bağırsak Hazırlığı: Bazı ameliyatlar için bağırsak temizliği gerekebilir. Bu işe özgü ilaç ve uygulamalar, servis hemşiresi tarafından yapılır.
Ameliyat Girmeden önce: Ameliyata girmeden önce mutlaka; lens, gözlük, işitme cihazı, çıkabilen protez diş, takı, toka gibi her türlü kullandığınız kişisel eşyanızı çıkarılmalısınız. Son olarak kıyafetinizi ve iç çamaşırınızı da çıkardıktan sonra, size verilen ameliyathane kıyafetinizi giyin. Evlilik yüzüğü dahil, mücevher, para gibi bütün değerli eşyanızı yakınlarınıza verin.
Tırnak ve dudak boyanızı çıkarmayı da ihmal etmeyin. Bu, anestezi doktorunuzun ameliyat süresince vücut dolaşımınızı daha kolay kontrol etmesini sağlarken, aynı zamanda vücudunuzun ne kadar oksijen alıp almadığını, tırnak yatağınızdan ölçen aletlerin doğru göstermesi için de önemlidir.
Bir diğer önemli nokta da, ameliyata gitmeden önce idrarınızı yapıp, mesanenizi boşaltmanızdır.
Doktorlarınız tarafından bir ilaç direktifi verilmişse ilaç, ameliyata gitmeden önce, ağız yolu, damar yolu (IV) ya da kas içine (IM) uygulanacaktır. İlaç uygulamasından sonra lütfen yatağınızdan kalkmayın.
Ameliyathaneye giderken: Ameliyathane görevlisi sizi, sedye ile ameliyathaneye götürecektir. Aileniz, ameliyathane girişine kadar eşlik edebilir. Lütfen, eşlik edecek kişilerin olabildiğince az sayıda olmasına dikkat edin. Yakınlarınız ameliyat süresince odanızda veya kafeteryada bekleyebilirler. Doktorunuz hem sizi hem de yakınlarınızı ameliyat hakkında bilgilendirecektir.
Ameliyat
Ameliyathane girişinde sizi, sorumlu ameliyathane hemşireniz karşılayacaktır. Hemşireniz, ameliyatınızın tipine göre, ya hazırlık odasına ya da direkt ameliyat odasına götürecektir.
Anestezi doktorunuz ya da anestezi teknikeriniz sizinle sohbet ederek son kontrollerini yapacaklar. Sizi, yaşamsal fonksiyonlarınızı gözleyeceği aletlere bağlayacaklar ve daha önceden yapılmamışsa, kolunuzdan damar yolunuza bir plastik kanül yerleştirerek ameliyata hazır hale getirecekler.
Ameliyat odası pozitif basınç akım nedeniyle soğuk olabilir. Endişe etmenize gerek yok, çünkü uyumadan önce ve ameliyat boyunca özel sıcak hava üfleyen battaniyelerle korunacaksınız.
Ameliyat ve Anestezi sonrası
Ameliyat bittikten sonra, anestezi sonrası bakım ünitesine alınacaksınız. Bu bölüm perdelerle ayrılmış, her birimde sizin yaşam bulgularınızı inceleyecek ve bilgileri kayıt edecek ekranların olduğu bir alandır. Odanıza gidene kadar burada; vücut ısınız, kalp hızınız ve ritminiz, kan basıncınız, vücudunuzun yeterince oksijen alıp almaması ve bilinç durumunuz çok yakından takip ve kontrol edilecek. Ameliyat sonrası ağrınız dahil, her türlü rahatsızlığınız burada giderilecek.
Bu odaya, çoğunlukla bilinç açık ve uyanık olarak gelinir. Maske ile oksijen verilmesi sizi endişelendirmesin, bu sadece bir önlemdir. Her şeyin yolunda gittiğine emin olununca, oksijene son verilir.
Ameliyat ve anesteziden sonra üşüme, titreme ve ağrı hissedebilirsiniz. Bu, anestezi sırasında solunum yolunuza yerleştirilen tüpten ve gazlardan kaynaklanır. Kısa sürede geçecektir. Ameliyatın tipi ve anestezi etkisi ile bulantı ve kusma gözlenebilir. Hiç merak etmeyin, bulantı ve kusmanız kısa sürede ilaçlarla kolaylıkla kontrol altına alınır.
Yapılan ameliyatın türüne göre burnunuzda ya da idrar yollarınızda bir sonda ile uyanabilirsiniz. Bu ilk anda sizi rahatsız edebilir. Fakat zamanla alışacaksınız.
Epidural anestezi gibi bölgesel anestezi alan hastalar, bacaklarında hareket güçlüğü ve uyuşukluk hissedebilirler. Bu geçici bir ilaç etkisidir. Endişe etmeyin.
Yoğun Bakım: Bazı büyük ameliyatlardan sonra yoğun bakım gerekebilir. Yoğun bakımda daha kompleks ölçümler yapılabilen aletlerle izlenebilir, bir süre daha uyutulabilirsiniz. Bu durum size ve yakınlarınıza, cerrahınız ve anestezi doktorunuz tarafından anlatılacaktır. Uyandığınızda solunumu sağlayan tüp nedeniyle geçici bir süre konuşamayabilirsiniz. Yoğun bakımda, anestezi doktorları ve hemşireleriniz sizi çok daha yakından takip edecek, sorunlarınızı anında çözecek.
Ameliyattan sonra doktorunuzun direktifine göre bir süre daha, damar yolu ile sıvı alabilirsiniz. Ağızdan sıvı almaya başladığınızda ve damar yolu ile ilaç tedavileriniz bittiğinde, kolunuzdaki kanül çıkarılacaktır.
Ağrınız: Ameliyattan sonra ağrıların olması, çok doğaldır. Ağrılarınız, ağrı pompası ya da damar yolu kas içi ilaçlarla sonlandırılacak. Sıvı içmeye başladığınızda ağrı kesiciler, ağız yolu ile verilecek. Ağrınız olduğunda, tereddüt etmeden hemşirenize haber verin.
Solunumunuz: Akciğerler, rahat nefes almayı sağlayan binlerce küçük hava keselerinden oluşur. Anesteziden sonra hava keselerinin kapanması veya içinin sıvıyla dolması nedeniyle, vücudunuz yeterince oksijen alamayabilir. Hatta zatürree gibi akciğer enfeksiyonları oluşabilir. Bu nedenle, sürekli yatmak zorunda kalırsanız, hemşirenizin desteğiyle iki saatte bir pozisyonunuzu değiştirmelisiniz. Derin nefes alıp, öksürmeye çalışmak gibi egzersizler yapmalısınız. Ağrınız varsa, hemşirenizin verdiği ağrı kesicileri alıp, egzersizleri yapmaya devam edin. Gerekli görülürse, üç toptan oluşan spirometre tipi bir alet verilerek, rahat ve derin nefes almanız sağlanacaktır.
Pıhtı Oluşumu: Ameliyattan sonra fiziksel aktivitenizdeki zorunlu kısıtlamalar, özellikle bacaklarındaki kan dolaşımında yavaşlamaya ve kan pıhtısı oluşmasına neden olabilir. Uzun süre yatılması gereken ameliyatlarda veya risk grubundaki hastalara özel çoraplar giydirilir. Bu çoraplar bacaklardan kalbe kadar, daha iyi bir kan dolaşımını sağlar. Yatakta yapacağınız bacak egzersizleri, kan dolaşımınıza yardımcı olacaktır. İzin verildikten sonra hemen dolaşmaya başlarsanız, pıhtı oluşumunu riskini azaltırsınız.
Beslenme: Anestezi ve ameliyat sindiriminizi yavaşlatacaktır. Önce damar yolu ile beslendikten sonra, ardından sıvı gıdalar verilecektir. Sindirim sistemi hareketinize göre normal diyetinize geçilecektir. Her ne kadar hastane yemeklerinden hoşlanmasınız da iyi beslenme, hızla iyileşmenizi ve kendinizi iyi hissetmenizi sağlar.
Hareket: Hangi hareketleri yapabileceğiniz, fizyoterapist ve hemşireniz tarafından anlatacaktır. Yataktan kalkmanıza izin verilmiyorsa, egzersizler için hemşireniz yardımcı olacaktır. Yataktan kalkmanıza izin verildiyse, yavaş hareket edin. Doğrulduktan sonra yatağın kenarında bir süre oturun. Ardından hemşireniz veya yakınınızın koluna girerek, yürümeye başlayın ve mesafenizi, her gün biraz daha artırın.
İster küçük, isterse büyük olsun, her ameliyat kaygı uyandırır. Oysa ameliyatta ve sonrasında nelerin beklediğini bilmek, hem hastayı rahatlatır hem de ameliyatta yer alacak sağlık personeline kolaylık sağlar.
İşte bu yazı, sizi ameliyat öncesi ve sonrasında karşılaşabileceğiniz durumlar hakkında bilgilendirmeyi amaçlıyor.
Anestezistin görevleri nedir?
Çoğu kişiye göre anestezi doktorunun görevi, ameliyat sırasında sadece hastayı uyutup, ameliyat bittiğinde de uyandırmakla sınırlıdır. Bu yaygın inanışın tersine anestezi doktoru, ameliyat sırasında hastanın konforundan yaşamsal fonksiyonlarını düzenlemeye kadar pek çok şeyden sorumlu uzman kişidir.
Anestezi doktoru işe, ameliyattan önce hastanın ağrı ve bilinç duygusunu tamamen ortadan kaldırmakla başlar. Ardından hastanın solunum, kalp hızı, kan basıncı ve böbrek fonksiyonlarını düzenler. Bu arada ameliyat sırasında veya hastanın ayılma döneminde çıkabilecek tıbbi problemlerin tanı ve tedavisini de yapar.
Anestezi, kelime olarak duyarsızlık, hissizlik anlamına gelir. Anestezist ise, tıp fakültesinden mezun olduktan sonra, bir üniversite ya da eğitim hastanesinde en az dört yıllık anesteziyoloji ve reaminasyon ihtisasını tamamlamış, her türlü cerrahi girişime ait; anestezi, ağrı tedavisi ve yoğun bakım konusunda eğitim almış ve deneyim kazanmış uzman doktordur.
Anestezi yöntemleri nelerdir?
Anestezi yöntemleri üç ana başlıkta toplanabilir. Bunlar; genel, rejyonel (bölgesel) ve sedasyon-analjezidir.
Genel Anestezi: Bilinç ve ağrı duygusunu tamamen ortadan kaldırır. Hasta, derin bir uykuda gibidir. Hastayı uyutmak için genellikle elin üstündeki damarlardan ilaç enjeksiyonu yapılır. Ameliyat sırasında hastanın uyanmaması için, gaz veya buhar şeklindeki anestezik ajanlarla, bir maske ya da hastanın solunum yoluna tüp konulur. Ameliyat bitince, anestezik ilaçlar kesilir. Hastanın solunum ve diğer yaşamsal fonksiyonları normale döndürülerek, uyandırma işlemleri başlar.
Rejyonel (bölgesel) Anestezi: Bu yöntemde, ameliyat olacak bölgedeki sinirler, enjeksiyon ile uyuşturulur. Veya sinirlere yakın bölgelere, 1-2 mm çapında çok ince bir plastik yerleştirilip, ilaç tedavisi uygulanır. Hasta bu sırada uyanık olabilir. Ameliyat sırasında hastanın dokunma hissi korunurken, ağrı duygusu tamamen ortadan kalkar. En sık kullanılan rejyonel anestezi yöntemleri, epidural ve spinal anestezidir.
Sedasyon-Analjezi Uygulaması: Lokal anesteziyle yapılacak küçük cerrahi girişimlerde veya tanı ve tetkik amacıyla yapılan müdahalelerde, hastayı rahatlatmak sakinleştirmek ve ağrı duymasını önlemek için uygulanan anestezi yöntemidir.
Ameliyata girmeden önce neler yapılır?
Damar yoluna sıvı verilmesi:Ameliyata görmeden önce kolunuzdaki damarlardan birisinin içine plastik bir kanül yerleştirilerek, sıvı verilir. Bu sıvının içinde, ameliyat için gerekli ilaçlar bulunur.
Bağırsak Hazırlığı: Bazı ameliyatlar için bağırsak temizliği gerekebilir. Bu işe özgü ilaç ve uygulamalar, servis hemşiresi tarafından yapılır.
Ameliyat Girmeden önce: Ameliyata girmeden önce mutlaka; lens, gözlük, işitme cihazı, çıkabilen protez diş, takı, toka gibi her türlü kullandığınız kişisel eşyanızı çıkarılmalısınız. Son olarak kıyafetinizi ve iç çamaşırınızı da çıkardıktan sonra, size verilen ameliyathane kıyafetinizi giyin. Evlilik yüzüğü dahil, mücevher, para gibi bütün değerli eşyanızı yakınlarınıza verin.
Tırnak ve dudak boyanızı çıkarmayı da ihmal etmeyin. Bu, anestezi doktorunuzun ameliyat süresince vücut dolaşımınızı daha kolay kontrol etmesini sağlarken, aynı zamanda vücudunuzun ne kadar oksijen alıp almadığını, tırnak yatağınızdan ölçen aletlerin doğru göstermesi için de önemlidir.
Bir diğer önemli nokta da, ameliyata gitmeden önce idrarınızı yapıp, mesanenizi boşaltmanızdır.
Doktorlarınız tarafından bir ilaç direktifi verilmişse ilaç, ameliyata gitmeden önce, ağız yolu, damar yolu (IV) ya da kas içine (IM) uygulanacaktır. İlaç uygulamasından sonra lütfen yatağınızdan kalkmayın.
Ameliyathaneye giderken: Ameliyathane görevlisi sizi, sedye ile ameliyathaneye götürecektir. Aileniz, ameliyathane girişine kadar eşlik edebilir. Lütfen, eşlik edecek kişilerin olabildiğince az sayıda olmasına dikkat edin. Yakınlarınız ameliyat süresince odanızda veya kafeteryada bekleyebilirler. Doktorunuz hem sizi hem de yakınlarınızı ameliyat hakkında bilgilendirecektir.
Ameliyat
Ameliyathane girişinde sizi, sorumlu ameliyathane hemşireniz karşılayacaktır. Hemşireniz, ameliyatınızın tipine göre, ya hazırlık odasına ya da direkt ameliyat odasına götürecektir.
Anestezi doktorunuz ya da anestezi teknikeriniz sizinle sohbet ederek son kontrollerini yapacaklar. Sizi, yaşamsal fonksiyonlarınızı gözleyeceği aletlere bağlayacaklar ve daha önceden yapılmamışsa, kolunuzdan damar yolunuza bir plastik kanül yerleştirerek ameliyata hazır hale getirecekler.
Ameliyat odası pozitif basınç akım nedeniyle soğuk olabilir. Endişe etmenize gerek yok, çünkü uyumadan önce ve ameliyat boyunca özel sıcak hava üfleyen battaniyelerle korunacaksınız.
Ameliyat ve Anestezi sonrası
Ameliyat bittikten sonra, anestezi sonrası bakım ünitesine alınacaksınız. Bu bölüm perdelerle ayrılmış, her birimde sizin yaşam bulgularınızı inceleyecek ve bilgileri kayıt edecek ekranların olduğu bir alandır. Odanıza gidene kadar burada; vücut ısınız, kalp hızınız ve ritminiz, kan basıncınız, vücudunuzun yeterince oksijen alıp almaması ve bilinç durumunuz çok yakından takip ve kontrol edilecek. Ameliyat sonrası ağrınız dahil, her türlü rahatsızlığınız burada giderilecek.
Bu odaya, çoğunlukla bilinç açık ve uyanık olarak gelinir. Maske ile oksijen verilmesi sizi endişelendirmesin, bu sadece bir önlemdir. Her şeyin yolunda gittiğine emin olununca, oksijene son verilir.
Ameliyat ve anesteziden sonra üşüme, titreme ve ağrı hissedebilirsiniz. Bu, anestezi sırasında solunum yolunuza yerleştirilen tüpten ve gazlardan kaynaklanır. Kısa sürede geçecektir. Ameliyatın tipi ve anestezi etkisi ile bulantı ve kusma gözlenebilir. Hiç merak etmeyin, bulantı ve kusmanız kısa sürede ilaçlarla kolaylıkla kontrol altına alınır.
Yapılan ameliyatın türüne göre burnunuzda ya da idrar yollarınızda bir sonda ile uyanabilirsiniz. Bu ilk anda sizi rahatsız edebilir. Fakat zamanla alışacaksınız.
Epidural anestezi gibi bölgesel anestezi alan hastalar, bacaklarında hareket güçlüğü ve uyuşukluk hissedebilirler. Bu geçici bir ilaç etkisidir. Endişe etmeyin.
Yoğun Bakım: Bazı büyük ameliyatlardan sonra yoğun bakım gerekebilir. Yoğun bakımda daha kompleks ölçümler yapılabilen aletlerle izlenebilir, bir süre daha uyutulabilirsiniz. Bu durum size ve yakınlarınıza, cerrahınız ve anestezi doktorunuz tarafından anlatılacaktır. Uyandığınızda solunumu sağlayan tüp nedeniyle geçici bir süre konuşamayabilirsiniz. Yoğun bakımda, anestezi doktorları ve hemşireleriniz sizi çok daha yakından takip edecek, sorunlarınızı anında çözecek.
Ameliyattan sonra doktorunuzun direktifine göre bir süre daha, damar yolu ile sıvı alabilirsiniz. Ağızdan sıvı almaya başladığınızda ve damar yolu ile ilaç tedavileriniz bittiğinde, kolunuzdaki kanül çıkarılacaktır.
Ağrınız: Ameliyattan sonra ağrıların olması, çok doğaldır. Ağrılarınız, ağrı pompası ya da damar yolu kas içi ilaçlarla sonlandırılacak. Sıvı içmeye başladığınızda ağrı kesiciler, ağız yolu ile verilecek. Ağrınız olduğunda, tereddüt etmeden hemşirenize haber verin.
Solunumunuz: Akciğerler, rahat nefes almayı sağlayan binlerce küçük hava keselerinden oluşur. Anesteziden sonra hava keselerinin kapanması veya içinin sıvıyla dolması nedeniyle, vücudunuz yeterince oksijen alamayabilir. Hatta zatürree gibi akciğer enfeksiyonları oluşabilir. Bu nedenle, sürekli yatmak zorunda kalırsanız, hemşirenizin desteğiyle iki saatte bir pozisyonunuzu değiştirmelisiniz. Derin nefes alıp, öksürmeye çalışmak gibi egzersizler yapmalısınız. Ağrınız varsa, hemşirenizin verdiği ağrı kesicileri alıp, egzersizleri yapmaya devam edin. Gerekli görülürse, üç toptan oluşan spirometre tipi bir alet verilerek, rahat ve derin nefes almanız sağlanacaktır.
Pıhtı Oluşumu: Ameliyattan sonra fiziksel aktivitenizdeki zorunlu kısıtlamalar, özellikle bacaklarındaki kan dolaşımında yavaşlamaya ve kan pıhtısı oluşmasına neden olabilir. Uzun süre yatılması gereken ameliyatlarda veya risk grubundaki hastalara özel çoraplar giydirilir. Bu çoraplar bacaklardan kalbe kadar, daha iyi bir kan dolaşımını sağlar. Yatakta yapacağınız bacak egzersizleri, kan dolaşımınıza yardımcı olacaktır. İzin verildikten sonra hemen dolaşmaya başlarsanız, pıhtı oluşumunu riskini azaltırsınız.
Beslenme: Anestezi ve ameliyat sindiriminizi yavaşlatacaktır. Önce damar yolu ile beslendikten sonra, ardından sıvı gıdalar verilecektir. Sindirim sistemi hareketinize göre normal diyetinize geçilecektir. Her ne kadar hastane yemeklerinden hoşlanmasınız da iyi beslenme, hızla iyileşmenizi ve kendinizi iyi hissetmenizi sağlar.
Hareket: Hangi hareketleri yapabileceğiniz, fizyoterapist ve hemşireniz tarafından anlatacaktır. Yataktan kalkmanıza izin verilmiyorsa, egzersizler için hemşireniz yardımcı olacaktır. Yataktan kalkmanıza izin verildiyse, yavaş hareket edin. Doğrulduktan sonra yatağın kenarında bir süre oturun. Ardından hemşireniz veya yakınınızın koluna girerek, yürümeye başlayın ve mesafenizi, her gün biraz daha artırın.
