Diz vucudun en buyuk ve harekette hayati onemde bir eklemdir Dizin sabitliğini yan bağlar ve capraz bağlar sağlar
Capraz bağlar diz ekleminin icinden uyluk(femur) ve kaval(tibia) kemiğini bağlar Bu bağlar kısa bir halat gibi bu iki kemiği sıkıca birbirine bağlar , diz bukulurken ve duzken gerekli olan sabitliği sağlarlar Onde bulunana on capraz bağ (ACL), arkada olana arka capraz bağ (PCL) denir
On capraz bağınız yaralandığında hemen bir ağrı hissetmeyebilirsiniz Bununla beraber bir kopma sesi veya diz kontrolunun bozulduğunu genellikle hissedilir 212 saat icinde diz şişer ve ayağa kalkıldığında ağrı olur Ortopedist gorene kadar buz uygulaması ve bacağın yukarı kaldırılması ağrı ve şişlik gelişimini azaltır
On capraz bağ yırtığı ile yurunurse diz kıkırdağı zedelenebilir Ozellikle ayak sabitken vucud dondurulduğu zaman, kaval kemiği (tibia) sabit kalırken uyluk kemiği (femur) doner Bu kıkırdak uzerinde oğutucuyaralayıcı bir etki yapar
Tanı
ACL yırtıklarının temel tanı ve değerlendirme yontemi muayenedir Ceşitli muayene testleri vardır Ozellikle operasyon kararını verdiren stabilite testleri muayene ile yapılmaktadır
Bu tip yaralanmaları olan hastalarda başka kemik patolojilerini tesbit icin direkt rontgenler, eklem ici patolojiler icin MRG istenebilir Nadiren bazı vakalarda artroskobik muayene gerekebilir
Tedavi
Cerrani ve cerrahi olmayan tedavi alternatifleri vardır
Cerrahi olmayan tedavi;
Tam olmayan (parsiyel) yırtıklar
Yaş veya genel olarak duşukfiziksel aktiviteleri olanlar
Stabilite testlerinde (pivot shift testi gibi) genel stabilitesi iyi durumda olan
Dizlerde cerrahi tedaviye gereksinim duyulmayabilir Bu tur hastaların omur boyu uyluk on ve arka adelelerini (quadriceps ve hamstring) geliştirici duzenli calışma yapmaları, riskli aktivitelerde ozel dizlik kullanmaları onerilir
Cerrahi tedavi;
ACL yırtığı olan aktif ve spor yapmak isteyen hastalarda gereklidir Zaman zaman diz donmesine gelişen aktivitesi daha az olan kişiler de dize guveni geri getirmek ve kıkırdak hasarını engellemek icin onerilmektedir
Cerrahi tedavide genellikle artroskobik olarak diz cevresindeki bir tendon (veya bir parcası) kullanılarak on capraz bağın orjinal anatomisine uygun bir rekonstriksiyon sağlanır ACL rekostriksiyon ameliyatı sonrası yaklaşık 3 aylık ciddi bir fizik tedavi ve rehabilitasyon programı uygulanır
Dış yan bağ (LCL) ve ic yan bağın tam yırtıklarında bağın lifleri yeterince guclu iyileşmemesi dizde stabiliteyi riske atar Ozellikle genc ve spor yapan aktif insanlarda cerrahi tedavi tercih edilir İc ve dış yan bağ yeni yırtıklarının cerrahisi kolay bir prosedurdur ve sonucları oldukca iyidir Cerrahi tedavi sonrası dizin eski fonksiyonlarına donmesi yoğun fizyoterapi gerektiren bir donem gerektirir
Diz yan bağ yaralanmalarının yetersiz tedavisi sonucu oluşan dizin sabitliğinin bozulması spor yapmayı ve yuksek fiziksel aktiviteyi bozmakla kalmaz oluşan anormal hareket bicimi dizde erken kireclenme gelişmesine neden olur Bu durumda bağın rekonstriksiyon ( yeniden oluşturma) operasyonları
Capraz bağlar diz ekleminin icinden uyluk(femur) ve kaval(tibia) kemiğini bağlar Bu bağlar kısa bir halat gibi bu iki kemiği sıkıca birbirine bağlar , diz bukulurken ve duzken gerekli olan sabitliği sağlarlar Onde bulunana on capraz bağ (ACL), arkada olana arka capraz bağ (PCL) denir
On capraz bağınız yaralandığında hemen bir ağrı hissetmeyebilirsiniz Bununla beraber bir kopma sesi veya diz kontrolunun bozulduğunu genellikle hissedilir 212 saat icinde diz şişer ve ayağa kalkıldığında ağrı olur Ortopedist gorene kadar buz uygulaması ve bacağın yukarı kaldırılması ağrı ve şişlik gelişimini azaltır
On capraz bağ yırtığı ile yurunurse diz kıkırdağı zedelenebilir Ozellikle ayak sabitken vucud dondurulduğu zaman, kaval kemiği (tibia) sabit kalırken uyluk kemiği (femur) doner Bu kıkırdak uzerinde oğutucuyaralayıcı bir etki yapar
Tanı
ACL yırtıklarının temel tanı ve değerlendirme yontemi muayenedir Ceşitli muayene testleri vardır Ozellikle operasyon kararını verdiren stabilite testleri muayene ile yapılmaktadır
Bu tip yaralanmaları olan hastalarda başka kemik patolojilerini tesbit icin direkt rontgenler, eklem ici patolojiler icin MRG istenebilir Nadiren bazı vakalarda artroskobik muayene gerekebilir
Tedavi
Cerrani ve cerrahi olmayan tedavi alternatifleri vardır
Cerrahi olmayan tedavi;
Tam olmayan (parsiyel) yırtıklar
Yaş veya genel olarak duşukfiziksel aktiviteleri olanlar
Stabilite testlerinde (pivot shift testi gibi) genel stabilitesi iyi durumda olan
Dizlerde cerrahi tedaviye gereksinim duyulmayabilir Bu tur hastaların omur boyu uyluk on ve arka adelelerini (quadriceps ve hamstring) geliştirici duzenli calışma yapmaları, riskli aktivitelerde ozel dizlik kullanmaları onerilir
Cerrahi tedavi;
ACL yırtığı olan aktif ve spor yapmak isteyen hastalarda gereklidir Zaman zaman diz donmesine gelişen aktivitesi daha az olan kişiler de dize guveni geri getirmek ve kıkırdak hasarını engellemek icin onerilmektedir
Cerrahi tedavide genellikle artroskobik olarak diz cevresindeki bir tendon (veya bir parcası) kullanılarak on capraz bağın orjinal anatomisine uygun bir rekonstriksiyon sağlanır ACL rekostriksiyon ameliyatı sonrası yaklaşık 3 aylık ciddi bir fizik tedavi ve rehabilitasyon programı uygulanır
Dış yan bağ (LCL) ve ic yan bağın tam yırtıklarında bağın lifleri yeterince guclu iyileşmemesi dizde stabiliteyi riske atar Ozellikle genc ve spor yapan aktif insanlarda cerrahi tedavi tercih edilir İc ve dış yan bağ yeni yırtıklarının cerrahisi kolay bir prosedurdur ve sonucları oldukca iyidir Cerrahi tedavi sonrası dizin eski fonksiyonlarına donmesi yoğun fizyoterapi gerektiren bir donem gerektirir
Diz yan bağ yaralanmalarının yetersiz tedavisi sonucu oluşan dizin sabitliğinin bozulması spor yapmayı ve yuksek fiziksel aktiviteyi bozmakla kalmaz oluşan anormal hareket bicimi dizde erken kireclenme gelişmesine neden olur Bu durumda bağın rekonstriksiyon ( yeniden oluşturma) operasyonları
