Fiziksel aktivitenin sağlık ve zindelik icin sağladığı yararların giderek daha iyi anlaşılmaya başlandığının altını cizen uzmanlar, “Duzenli fiziksel aktivitenin sağlıklı kilonun surdurulmesi, dayanıklılık, guc ve esnekliğin artmasındaki rolunun yanı sıra gunumuz hastalıkları olarak kabul edilen kronik hastalıklara yakalanma riskini azalttığı acıkca bilinmektedir diyor
Uzmanlar, soz konusu yararların sadece bireysel duzeyde onemli olmadığını ifade ediyor Dunyanın her yerinde giderek maliyeti artan sağlık hizmetleri yonunden koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında fiziksel aktivitenin sağladığı yararların, onemli bir tasarruf sağladığını kaydeden uzmanlar, “Ancak optimal bir sağlık icin gerek cocuk gerekse yetişkinlerin buyuk bir coğunluğunun yeteri kadar fiziksel aktivite yapmadıkları gorulmektedir Sağlıkla ilgilenenler, fiziksel aktivitenin neden onemli olduğunu anlamalı, tum yaşlardaki bireyleri yaşamın bir parcası olarak fiziksel aktivite ve spora katılımları icin motive etmelidirler Fiziksel aktivitenin yaşam boyu surdurulmesinin herkese, her yerde, her zaman yararlı olabileceği mesajının daha geniş kitlelere yayılmasına yardımcı olmalıdır ifadelerini kullanıyor
Uzmanlara gore, fiziksel aktivitenin fiziksel sağlık uzerine etkileri şoyle:
“Kilo Kontrolu: Bircok ulkede fiziksel aktivite duzeyi besin tuketiminden daha fazla duşuş gostermiş, boylece duşuk duzeyde fiziksel aktivitenin şişmanlık icin onemli bir etken olduğu sonucuna varılmıştır Onemli bir sağlık sorunu olan şişmanlık giderek artmakta ve koroner kalp hastalığı, diyabet, inme, artrit ve kazalara karşı risk oluşturmaktadır Kilo kaybının enerji sınırlaması ve fiziksel aktivitenin artırılmasıyla sağlanması daha kolay ve etkilidir Daha da onemlisi kilo almayı onlemede onemli rol oynamaktadır Orneğin gunde 25 km yuruyuş enerji dengesinin sağlanmasını onemli olcude etkilemektedir
Kan Basıncının Kontrolu: Yuksek kan basıncı (tansiyon) 14090 mmHg olduğunda kalp krizi, kalp ve bobrek yetmezliği, inme gibi rahatsızlıklara yakalanma riskini iki katına, 16095 mmHg Olduğunda ise uc katına cıkarmaktadır Duzenli fiziksel aktivite kan basınclarını diğer klinik uygulamalarla kıyaslanabilecek duzeyde yaklaşık 610mmHg azaltabilmektedir Ancak her zaman tek başına yeterli olmayabilir ve diğer klinik uygulamalarla (kilo kaybı, alkol ve tuzun azaltılması, coğu zaman ilac kullanımı) birlikte olması gerekebilir Fiziksel aktivite ilerleyen yaşla birlikte gozlenen tansiyonun artmasına karşı koruyucu olabilmektedir Onerilen fiziksel aktivite duzeyi, duzenli orta şiddette egzersizlerdir Ciddi hastalık risklerinin bile, cok hafif duzeyde fiziksel aktivitenin arttırılması ile azaldığı bilinmektedir
Kan Lipitlerinin Kontrolu: Duzenli fiziksel aktivitenin lipit (yağ) metabolizmasına olumlu etkileri olduğu bilinmektedir HDL kolesterolunu (iyi kolesterol) artırırken, bazı durumlarda toplam LDL kolesterolunu (kotu kolesterol) duşurerek daha yuksek HDLLDL oranı ve buna bağlı koroner kalp hastalığı riskini azaltmakta, ayrıca yuksek plazma trigliserid duzeyini de duşurmektedir Onerilen fiziksel aktivite duzeyi; haftada 15 km veya daha fazla yurume veya koşma gibi aktivitelerdir Aktivitenin toplam miktarı ve sıklığı, şiddetinden daha onemlidir
Şeker Hastalığı ve Kan Şekerinin Kontrolu: Duzenli fiziksel aktivite insulin aktivitesinin kontrolune ve kan şekerinin duzenlenmesine yardımcıdır Fiziksel olarak aktif, insuline bağımlı olmayan şeker hastalığı olanlarla hareketsiz yaşam surenlere gore damar komplikasyonlarının gorulme sıklığı daha duşuktur Yaşın ilerlemesine bağlı şeker hastalığına yakalanma riski de aktif kişilerde yuzde 20 veya daha fazla oranda azalmaktadır Boylece duzenli fiziksel aktivite, insuline bağımlı olmayan şeker hastalığının tedavisinden cok korunmasında onemli rol oynamaktadır Onerilen fiziksel aktivite duzeyi; yuruyuş ve duşuk şiddetli, uzun sureli egzersiz programlarıdır
Damar ve kasİskelet Sistemi Hastalıklarını Onleme: Koroner kalp hastalığı ve inme riskinin fiziksel aktivitesi fazla olan kişilerde daha duşuk olduğu gorulmektedir Orta duzeyde bir aktivite bile tamamen hareketsiz(sedanter) kalmaktan daha iyidir ve giderek artan aktivite duzeyi daha cok yarar sağlamaktadır Kas ve kemiklerin kuvveti, eklemlerin esnekliği; koordinasyon, denge ve hareket cevikliği icin onemlidir Butun bu ozellikler yaşla birlikte onemli derecede azalmaktadır Bu durum fiziksel aktivite duzeyindeki azalma ile yakından ilişkilidir Ozellikle kadınlarda yaşlandıkca osteoporozla birlikte kemik kırıkları (bilek, omur ve kalcada) gorulme riski artmaktadır Kemik mineral yoğunluğunda artış, cocukluk ve adolesan doneminde yapılan egzersizlerle orneğin; ağırlık taşıma, yuruyuş, koşu, tenis,vb gibi egzersizlerle sağlanmaktadır Yetişkinlikte yapılan orta duzey aktiviteler ise yaşla ilgili kayıpların onlenmesine yardımcıdır
Sağlıklı, uzun ve kaliteli bir yaşam surdurme amacı icin “Herkes İcin Spor kavramı yaygınlaştırılmaya calışılmalıdır
Uzmanlara gore, fiziksel aktivitenin zihinsel sağlık uzerine etkisi ise şu şekilde:
“Etkilerini olcmek zor olmasına karşın yapılan calışmalar fiziksel aktivitenin yararlı psikososyal etkileri olduğu konusunda birleşmektedir Kaygı, stres depresyonun azaltılması, zihinsel sağlığın surdurulmesi, psikolojik zindeliğin sağlanmasında pozitif etkiler yaratmaktadır Ozet olarak; fiziksel aktivite, fiziksel ve zihinsel sağlığı olumlu yonde etkilemektedir
Uzmanlara gore, cocuk ve gencleri (512 yaş) duzenli aktivite yapmaya cesaretlendirmek, olumlu sağlık alışkanlıkları geliştirmelerine, sigara ve ilac bağımlılığından uzak durmalarına, okul başarılarını geliştirmelerine yardımcı olmak anlamına geliyor Ergenlik (1319 yaş) doneminde, cocukluktakinden daha yoğun aktiviteye devam edilebileceğinin altını cizen uzmanlar, “Bu donemde yarışma sporlarına katılım karakter gelişimini olumlu etkilemektedir Ayrıca aşırı kilo alımını engelleyerek, yetişkin donemde sık gorulen kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltmaya yardımcı olacaktır Yetişkin yaşamında (2065 yaş) fiziksel aktivitenin yararları daha belirgindir Daha once belirtildiği gibi pek cok fiziksel ve zihinsel hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktadır Yaşlılıkta (6575 yaş) kronik hastalıklara karşı korunmanın yanı sıra, en buyuk onemi zihinsel ve bedensel fonksiyonların korunmasını sağlamasıdır Orneğin eşini kaybetmiş bir kişinin grup egzersizlerine katılması, mucadelesinde yardımcı olmaktadır diyor
Uzmanlar, yaşamın her doneminde duzenli fiziksel aktivitenin yapılmasının onemli olduğunu da belirterek, “Duzenli egzersiz yapan bir kişi daha kaliteli bir yaşamı tek başına 1020 yıl daha surdurebilmektedir Orta yaşlılar (7585 yaş) ve cok yaşlılar (85 yaş) icin duzenli, uygun ve guvenli aktivite programları kas kuvvetinde artışa bağlı daha iyi koordinasyon, denge, kısa reaksiyon zamanı, artmış doğal yurume hızı, esnekliği sağlamaktadır Ancak bu grupta duzenli fiziksel aktivitenin yaşam beklentisine etkisi azdır Ayrıca “yaşam stili aktiviteleri olarak adlandırılan yuruyuş, bahce işi ile uğraşma, araba yıkama, bisiklete binme, meren kullanma vb gibi aktivitelerle aktif bir yaşama başlamaya karar verilerek egzersiz yaşamın bir parcası haline getirilebilir Her yetişkin 30 dakika veya daha fazla orta duzey aktiviteyi haftanın hemen her gunu yapmalıdır acıklamasında bulundu
Uzmanlar, soz konusu yararların sadece bireysel duzeyde onemli olmadığını ifade ediyor Dunyanın her yerinde giderek maliyeti artan sağlık hizmetleri yonunden koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında fiziksel aktivitenin sağladığı yararların, onemli bir tasarruf sağladığını kaydeden uzmanlar, “Ancak optimal bir sağlık icin gerek cocuk gerekse yetişkinlerin buyuk bir coğunluğunun yeteri kadar fiziksel aktivite yapmadıkları gorulmektedir Sağlıkla ilgilenenler, fiziksel aktivitenin neden onemli olduğunu anlamalı, tum yaşlardaki bireyleri yaşamın bir parcası olarak fiziksel aktivite ve spora katılımları icin motive etmelidirler Fiziksel aktivitenin yaşam boyu surdurulmesinin herkese, her yerde, her zaman yararlı olabileceği mesajının daha geniş kitlelere yayılmasına yardımcı olmalıdır ifadelerini kullanıyor
Uzmanlara gore, fiziksel aktivitenin fiziksel sağlık uzerine etkileri şoyle:
“Kilo Kontrolu: Bircok ulkede fiziksel aktivite duzeyi besin tuketiminden daha fazla duşuş gostermiş, boylece duşuk duzeyde fiziksel aktivitenin şişmanlık icin onemli bir etken olduğu sonucuna varılmıştır Onemli bir sağlık sorunu olan şişmanlık giderek artmakta ve koroner kalp hastalığı, diyabet, inme, artrit ve kazalara karşı risk oluşturmaktadır Kilo kaybının enerji sınırlaması ve fiziksel aktivitenin artırılmasıyla sağlanması daha kolay ve etkilidir Daha da onemlisi kilo almayı onlemede onemli rol oynamaktadır Orneğin gunde 25 km yuruyuş enerji dengesinin sağlanmasını onemli olcude etkilemektedir
Kan Basıncının Kontrolu: Yuksek kan basıncı (tansiyon) 14090 mmHg olduğunda kalp krizi, kalp ve bobrek yetmezliği, inme gibi rahatsızlıklara yakalanma riskini iki katına, 16095 mmHg Olduğunda ise uc katına cıkarmaktadır Duzenli fiziksel aktivite kan basınclarını diğer klinik uygulamalarla kıyaslanabilecek duzeyde yaklaşık 610mmHg azaltabilmektedir Ancak her zaman tek başına yeterli olmayabilir ve diğer klinik uygulamalarla (kilo kaybı, alkol ve tuzun azaltılması, coğu zaman ilac kullanımı) birlikte olması gerekebilir Fiziksel aktivite ilerleyen yaşla birlikte gozlenen tansiyonun artmasına karşı koruyucu olabilmektedir Onerilen fiziksel aktivite duzeyi, duzenli orta şiddette egzersizlerdir Ciddi hastalık risklerinin bile, cok hafif duzeyde fiziksel aktivitenin arttırılması ile azaldığı bilinmektedir
Kan Lipitlerinin Kontrolu: Duzenli fiziksel aktivitenin lipit (yağ) metabolizmasına olumlu etkileri olduğu bilinmektedir HDL kolesterolunu (iyi kolesterol) artırırken, bazı durumlarda toplam LDL kolesterolunu (kotu kolesterol) duşurerek daha yuksek HDLLDL oranı ve buna bağlı koroner kalp hastalığı riskini azaltmakta, ayrıca yuksek plazma trigliserid duzeyini de duşurmektedir Onerilen fiziksel aktivite duzeyi; haftada 15 km veya daha fazla yurume veya koşma gibi aktivitelerdir Aktivitenin toplam miktarı ve sıklığı, şiddetinden daha onemlidir
Şeker Hastalığı ve Kan Şekerinin Kontrolu: Duzenli fiziksel aktivite insulin aktivitesinin kontrolune ve kan şekerinin duzenlenmesine yardımcıdır Fiziksel olarak aktif, insuline bağımlı olmayan şeker hastalığı olanlarla hareketsiz yaşam surenlere gore damar komplikasyonlarının gorulme sıklığı daha duşuktur Yaşın ilerlemesine bağlı şeker hastalığına yakalanma riski de aktif kişilerde yuzde 20 veya daha fazla oranda azalmaktadır Boylece duzenli fiziksel aktivite, insuline bağımlı olmayan şeker hastalığının tedavisinden cok korunmasında onemli rol oynamaktadır Onerilen fiziksel aktivite duzeyi; yuruyuş ve duşuk şiddetli, uzun sureli egzersiz programlarıdır
Damar ve kasİskelet Sistemi Hastalıklarını Onleme: Koroner kalp hastalığı ve inme riskinin fiziksel aktivitesi fazla olan kişilerde daha duşuk olduğu gorulmektedir Orta duzeyde bir aktivite bile tamamen hareketsiz(sedanter) kalmaktan daha iyidir ve giderek artan aktivite duzeyi daha cok yarar sağlamaktadır Kas ve kemiklerin kuvveti, eklemlerin esnekliği; koordinasyon, denge ve hareket cevikliği icin onemlidir Butun bu ozellikler yaşla birlikte onemli derecede azalmaktadır Bu durum fiziksel aktivite duzeyindeki azalma ile yakından ilişkilidir Ozellikle kadınlarda yaşlandıkca osteoporozla birlikte kemik kırıkları (bilek, omur ve kalcada) gorulme riski artmaktadır Kemik mineral yoğunluğunda artış, cocukluk ve adolesan doneminde yapılan egzersizlerle orneğin; ağırlık taşıma, yuruyuş, koşu, tenis,vb gibi egzersizlerle sağlanmaktadır Yetişkinlikte yapılan orta duzey aktiviteler ise yaşla ilgili kayıpların onlenmesine yardımcıdır
Sağlıklı, uzun ve kaliteli bir yaşam surdurme amacı icin “Herkes İcin Spor kavramı yaygınlaştırılmaya calışılmalıdır
Uzmanlara gore, fiziksel aktivitenin zihinsel sağlık uzerine etkisi ise şu şekilde:
“Etkilerini olcmek zor olmasına karşın yapılan calışmalar fiziksel aktivitenin yararlı psikososyal etkileri olduğu konusunda birleşmektedir Kaygı, stres depresyonun azaltılması, zihinsel sağlığın surdurulmesi, psikolojik zindeliğin sağlanmasında pozitif etkiler yaratmaktadır Ozet olarak; fiziksel aktivite, fiziksel ve zihinsel sağlığı olumlu yonde etkilemektedir
Uzmanlara gore, cocuk ve gencleri (512 yaş) duzenli aktivite yapmaya cesaretlendirmek, olumlu sağlık alışkanlıkları geliştirmelerine, sigara ve ilac bağımlılığından uzak durmalarına, okul başarılarını geliştirmelerine yardımcı olmak anlamına geliyor Ergenlik (1319 yaş) doneminde, cocukluktakinden daha yoğun aktiviteye devam edilebileceğinin altını cizen uzmanlar, “Bu donemde yarışma sporlarına katılım karakter gelişimini olumlu etkilemektedir Ayrıca aşırı kilo alımını engelleyerek, yetişkin donemde sık gorulen kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltmaya yardımcı olacaktır Yetişkin yaşamında (2065 yaş) fiziksel aktivitenin yararları daha belirgindir Daha once belirtildiği gibi pek cok fiziksel ve zihinsel hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktadır Yaşlılıkta (6575 yaş) kronik hastalıklara karşı korunmanın yanı sıra, en buyuk onemi zihinsel ve bedensel fonksiyonların korunmasını sağlamasıdır Orneğin eşini kaybetmiş bir kişinin grup egzersizlerine katılması, mucadelesinde yardımcı olmaktadır diyor
Uzmanlar, yaşamın her doneminde duzenli fiziksel aktivitenin yapılmasının onemli olduğunu da belirterek, “Duzenli egzersiz yapan bir kişi daha kaliteli bir yaşamı tek başına 1020 yıl daha surdurebilmektedir Orta yaşlılar (7585 yaş) ve cok yaşlılar (85 yaş) icin duzenli, uygun ve guvenli aktivite programları kas kuvvetinde artışa bağlı daha iyi koordinasyon, denge, kısa reaksiyon zamanı, artmış doğal yurume hızı, esnekliği sağlamaktadır Ancak bu grupta duzenli fiziksel aktivitenin yaşam beklentisine etkisi azdır Ayrıca “yaşam stili aktiviteleri olarak adlandırılan yuruyuş, bahce işi ile uğraşma, araba yıkama, bisiklete binme, meren kullanma vb gibi aktivitelerle aktif bir yaşama başlamaya karar verilerek egzersiz yaşamın bir parcası haline getirilebilir Her yetişkin 30 dakika veya daha fazla orta duzey aktiviteyi haftanın hemen her gunu yapmalıdır acıklamasında bulundu
