Hamile kadınların çoğunda, genellikle de 1 trimesterde (ilk 3 ay) sabah bulantısı ortaya çıkar Bu son derece yaygın bir durumdur Yükselen hormon değerleri, tansiyonda dalgalanmalar ve karbonhidrat metabolizmasındaki değişiklikler sabah bulantısının olası nedenleridir
Kilo kaybı gibi, normal olarak kabul edilenden daha şiddetli belirtilere yol açan sabah bulantıları ise ‘hiperemezis gravidarum‘ olarak adlandırılır
Hiperemezis gravidarum, kilonun yanı sıra vücudun su kaybetmesine ve yetersiz beslenmeye neden olabilir Hatta hiperemezis gravidarumdan şikayetçi bazı anne adaylarının hastaneye yatması gerekebilir
Özellikle gebeliğin ilk 3 aylık döneminde hamile kadınların neredeyse yarısı belli bir ölçüde sabah bulantılarını yaşar Başlıca belirtiler bulantı ve kusmadır Sabah bulantısı tipik olarak en şiddetli sabah saatlerinde ortaya çıkar ve bu nedenle yabancı dillerde genel olarak ‘sabah hastalığı‘ adıyla anılır Öte yandan genel olarak ‘sabah bulantısı’ olarak sözü edilen bulantı, günün herhangi bir saatinde, sabah ya da akşam ortaya çıkabilir
Bulantıların şiddeti ve süresi kadından kadına farklılık gösterebilir Bazı kadınlarda sadece bulantı şikayeti görülürken bazılarında bulantılara kusma da eşlik eder Gebelik dönemi dışında da araba tutan, migren şikayeti olan, çeşitli tat ve kokulara karşı midesi hassas olan ve ikiz ya da üçüz bekleyen kadınlarda bulantı şikayeti görülmesi daha olasıdır
Çoğunlukla gebelikteki bulantı ne anne adayına ne de doğacak bebeğe zarar vermez Ancak kilo ve su kaybına yol açan, gün içinde birçok kez kusmaya neden olan bulantılar zamanında tıbbi müdahale gerektirir
Gebelikte Bulantı Belirtileri
Hamilelikte sabah bulantılarına şu belirtiler eşlik edebilir:
Mide bulantısı
İştah kaybı
Kusma
Depresyon veya kaygı gibi psikolojik etkiler
Gebelikte yaşanan mide bulantıları yaşam kalitesini etkileyebilir Çalışmayı, sosyalleşmeyi ve varsa diğer çocuklarla ilgilenmeyi engelleyebilir Gebe kadınlar bulantılarla birlikte kaygı veya depresyon gibi çeşitli psikolojik şikayetlerde artış olduğunu belirtirler Bebek haberinin henüz yeni olduğu ve anne adaylarının mutlu ve heyecanlı olmayı bekledikleri bu dönemde bulantılar moral bozucu bir hal alır ve depresyonu tetikleyebilir
Kadınların ruh hali üzerindeki etkileri nedeniyle gebelikteki bulantıların psikolojik olduğuna dair çeşitli görüşler ortaya çıkmıştır Ancak henüz bu iddiaları kanıtlayan bir araştırma yoktur
Gebelikte Mide Bulantısının Olası Nedenleri
Gebelikte neden mide bulantısının ortaya çıktığı halen daha gizemini korumaktadır ama fiziksel ve metabolizma ile ilgili faktörlerin önemli bir rol oynadığı düşünülür Bu faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Östrojen dahil olmak üzere yükselen hormon seviyeleri
Beslenmenin yeterince B6 vitamini içermemesi
Tansiyon değerlerindeki dalgalanmalar, özellikle düşük tansiyon
Değişen karbonhidrat metabolizması
Hamileliğin tetiklediği büyük fiziksel ve kimyasal değişimler
Gebelikte Bulantı Ne Zaman Başlar, Ne kadar Sürer?
Gebelikte bulantılar genellikle hamileliğin 6 haftasında başlar, 9 hafta yakınlarında şiddetlenir ve genellikle 3 aydan sonra 14 ila 16 haftalar arasında sonlanır Bulantı bir kez başladığında 1 ila 4 saat arasında bir süre devam edebilir
Gebelikte 20 haftaya dek hatta belki de tüm hamilelik boyunca bulantı şikayeti devam eden kadınlar da vardır ancak neyse ki bu tip durumlar nadir görülür Özellikle erken dönemde doktora başvurulursa bulantıların beklenenden daha uzun süre devam etmesinin önüne geçilebilir
Hamileliğin 9 haftasından sonra ilk kez bulantı ve kusma ortaya çıkmış, baş ağrısı, ateş veya ağrı benzeri şikayetler görülmeye başlamışsa doktora başvurulması gerekir Bu belirtiler normal gebelik bulantılarından başka bir probleme işaret ediyor olabilir
Gebelikte Bulantı ve Bebeğiniz
Bazı kadınlar kusmanın doğacak bebeğe zarar vereceğinden endişe ederler Kusma ve öğürme karın kaslarını gerebilir, bölgesel ağrı ve acıya neden olabilir Ancak kusma sırasında yaşanan bu tip fiziksel belirtilerin bebeğe bir zararı olmayacaktır Cenin, su kesesi (amniyon sıvısı) içinde mükemmel bir biçimde koruma altındadır
Yapılan bazı çalışmalar, normal kabul edilen şiddetteki bulantıların, düşük yapma riskinin azaldığı anlamına geldiğini göstermiştir Ancak vücudun susuz kalmasına ve kilo kaybına neden olan şiddetli bulantılar bebeğin yeterince beslenememesine neden olarak düşük kiloda doğmasına yol açabilir
Eğer bir türlü sonu gelmeyen bulantı ve kusma şikayetiniz varsa doktorunuzla konuyu mutlaka görüşmelisiniz
Şiddetli Gebelik Bulantıları (Hiperemezis Gravidarum)
Gebe kadınlarda binde bir oranında şiddetli gebelik bulantısı olarak tanımlayacağımız hiperemezis gravidarum görülme ihtimali vardır Ailesinde HG hikayeleri olanlar da görülme riski daha yüksektir Tekrarlayan kusmalar, kilo kaybı ve vücudun su kaybetmesi gibi belirtileri vardır Bu hastalığın tedavisinde anne adayının hastaneye yatırılması ve damardan sıvı ve besin verilmesi gerekebilir İlk hamileliklerinde hiperemezis gravidarum ile karşı karşıya kalan kadınların 2 hamileliklerinde de aynı tecrübeyi yaşama olasılıkları yüksektir
Hiperemesis gravidarum’da olası komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir:
Elektrolit dengesizlikleri
Aşırı kaygı ve depresyon hali
Ceninin yetersiz beslenmesi
Karaciğer, kalp, böbrek ve beyin gibi hayati organların zorlanması
Gebelikte Bulantı İçin Neler Yapılabilir?
Doktorunuz hamile olduğunuzun farkında olarak, durumunuza uygun bir ilaç vermediği sürece, kendi kendinize ilaç almamalısınız
Yatmadan önce ya da sabah kalktığınızda, birkaç parça kraker, sade kızarmış ekmek ya da sade bisküvi yiyebilirsiniz
Midenizi bulandıracağından şüphelendiğiniz hiçbir şeyi yemeyin Genel olarak karbonhidratlı yiyecekler daha az dokunur Ancak makarna, pilav, ekmek tarzı bu karbonhidratlar az yağlı olmalıdır
Sıcaktan çok soğuk yemeklere yönelebilirsiniz Sıcak yemekler daha çok koku yayar ve bu kokular da midenizi kaldırabilir
Düzenli olarak küçük öğünler yiyin, boş mide bulantıyı tetikler
Yemeklerden sonra uzanmayın
Yemek yapmak ya da yiyecek hazırlamak bulantıyı tetikleyebilir Bir süre yemek yapmaya ara verebilirsiniz
Olabildiğince sıvı almaya çalışın Suyu bir kerede çok miktarda değil de, gün içerisinde sık sık ve yudum yudum için
Karnınıza baskı yapmayacak şekilde bol giysiler giyin
Hareket halinde olmak bulantıyı arttırabilir Mümkün olduğunca dinlenin
Dikkatinizi bulantıdan uzak tutmaya çalışın Düşündükçe bulantı tetiklenebilir
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Aşağıdaki belirtiler ortaya çıktığı takdirde hamile bir kadın vakit geçirmeden doktora başvurmalıdır Bu belirtiler şiddetli bulantı ve sık kusma sonucu su kaybı ve benzeri nedenlerle doktor müdahalesi gerektiğine, yani hiperemezis gravidaruma işaret ediyor olabilir:
Yemek yemeyi ve sıvı almayı engelleyecek şekilde gün boyu süren bulantılar
Gün içerisinde 34 kez kusma ve midede hiçbir şeyin tutulamaması
Kahverengimsi renkte ya da kanlı kusmuk
Kilo kaybı
Bayılma ya da baş dönmesi
Kafa karışıklığı
İdrara az çıkma
Nabız artışı
Tekrarlı baş ağrıları
Hoş olmayan ağız ya da vücut kokusu
Aşırı halsizlik
Kaynaklar
Kilo kaybı gibi, normal olarak kabul edilenden daha şiddetli belirtilere yol açan sabah bulantıları ise ‘hiperemezis gravidarum‘ olarak adlandırılır
Hiperemezis gravidarum, kilonun yanı sıra vücudun su kaybetmesine ve yetersiz beslenmeye neden olabilir Hatta hiperemezis gravidarumdan şikayetçi bazı anne adaylarının hastaneye yatması gerekebilir
Özellikle gebeliğin ilk 3 aylık döneminde hamile kadınların neredeyse yarısı belli bir ölçüde sabah bulantılarını yaşar Başlıca belirtiler bulantı ve kusmadır Sabah bulantısı tipik olarak en şiddetli sabah saatlerinde ortaya çıkar ve bu nedenle yabancı dillerde genel olarak ‘sabah hastalığı‘ adıyla anılır Öte yandan genel olarak ‘sabah bulantısı’ olarak sözü edilen bulantı, günün herhangi bir saatinde, sabah ya da akşam ortaya çıkabilir
Bulantıların şiddeti ve süresi kadından kadına farklılık gösterebilir Bazı kadınlarda sadece bulantı şikayeti görülürken bazılarında bulantılara kusma da eşlik eder Gebelik dönemi dışında da araba tutan, migren şikayeti olan, çeşitli tat ve kokulara karşı midesi hassas olan ve ikiz ya da üçüz bekleyen kadınlarda bulantı şikayeti görülmesi daha olasıdır
Çoğunlukla gebelikteki bulantı ne anne adayına ne de doğacak bebeğe zarar vermez Ancak kilo ve su kaybına yol açan, gün içinde birçok kez kusmaya neden olan bulantılar zamanında tıbbi müdahale gerektirir
Gebelikte Bulantı Belirtileri
Hamilelikte sabah bulantılarına şu belirtiler eşlik edebilir:
Mide bulantısı
İştah kaybı
Kusma
Depresyon veya kaygı gibi psikolojik etkiler
Gebelikte yaşanan mide bulantıları yaşam kalitesini etkileyebilir Çalışmayı, sosyalleşmeyi ve varsa diğer çocuklarla ilgilenmeyi engelleyebilir Gebe kadınlar bulantılarla birlikte kaygı veya depresyon gibi çeşitli psikolojik şikayetlerde artış olduğunu belirtirler Bebek haberinin henüz yeni olduğu ve anne adaylarının mutlu ve heyecanlı olmayı bekledikleri bu dönemde bulantılar moral bozucu bir hal alır ve depresyonu tetikleyebilir
Kadınların ruh hali üzerindeki etkileri nedeniyle gebelikteki bulantıların psikolojik olduğuna dair çeşitli görüşler ortaya çıkmıştır Ancak henüz bu iddiaları kanıtlayan bir araştırma yoktur
Gebelikte Mide Bulantısının Olası Nedenleri
Gebelikte neden mide bulantısının ortaya çıktığı halen daha gizemini korumaktadır ama fiziksel ve metabolizma ile ilgili faktörlerin önemli bir rol oynadığı düşünülür Bu faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Östrojen dahil olmak üzere yükselen hormon seviyeleri
Beslenmenin yeterince B6 vitamini içermemesi
Tansiyon değerlerindeki dalgalanmalar, özellikle düşük tansiyon
Değişen karbonhidrat metabolizması
Hamileliğin tetiklediği büyük fiziksel ve kimyasal değişimler
Gebelikte Bulantı Ne Zaman Başlar, Ne kadar Sürer?
Gebelikte bulantılar genellikle hamileliğin 6 haftasında başlar, 9 hafta yakınlarında şiddetlenir ve genellikle 3 aydan sonra 14 ila 16 haftalar arasında sonlanır Bulantı bir kez başladığında 1 ila 4 saat arasında bir süre devam edebilir
Gebelikte 20 haftaya dek hatta belki de tüm hamilelik boyunca bulantı şikayeti devam eden kadınlar da vardır ancak neyse ki bu tip durumlar nadir görülür Özellikle erken dönemde doktora başvurulursa bulantıların beklenenden daha uzun süre devam etmesinin önüne geçilebilir
Hamileliğin 9 haftasından sonra ilk kez bulantı ve kusma ortaya çıkmış, baş ağrısı, ateş veya ağrı benzeri şikayetler görülmeye başlamışsa doktora başvurulması gerekir Bu belirtiler normal gebelik bulantılarından başka bir probleme işaret ediyor olabilir
Gebelikte Bulantı ve Bebeğiniz
Bazı kadınlar kusmanın doğacak bebeğe zarar vereceğinden endişe ederler Kusma ve öğürme karın kaslarını gerebilir, bölgesel ağrı ve acıya neden olabilir Ancak kusma sırasında yaşanan bu tip fiziksel belirtilerin bebeğe bir zararı olmayacaktır Cenin, su kesesi (amniyon sıvısı) içinde mükemmel bir biçimde koruma altındadır
Yapılan bazı çalışmalar, normal kabul edilen şiddetteki bulantıların, düşük yapma riskinin azaldığı anlamına geldiğini göstermiştir Ancak vücudun susuz kalmasına ve kilo kaybına neden olan şiddetli bulantılar bebeğin yeterince beslenememesine neden olarak düşük kiloda doğmasına yol açabilir
Eğer bir türlü sonu gelmeyen bulantı ve kusma şikayetiniz varsa doktorunuzla konuyu mutlaka görüşmelisiniz
Şiddetli Gebelik Bulantıları (Hiperemezis Gravidarum)
Gebe kadınlarda binde bir oranında şiddetli gebelik bulantısı olarak tanımlayacağımız hiperemezis gravidarum görülme ihtimali vardır Ailesinde HG hikayeleri olanlar da görülme riski daha yüksektir Tekrarlayan kusmalar, kilo kaybı ve vücudun su kaybetmesi gibi belirtileri vardır Bu hastalığın tedavisinde anne adayının hastaneye yatırılması ve damardan sıvı ve besin verilmesi gerekebilir İlk hamileliklerinde hiperemezis gravidarum ile karşı karşıya kalan kadınların 2 hamileliklerinde de aynı tecrübeyi yaşama olasılıkları yüksektir
Hiperemesis gravidarum’da olası komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir:
Elektrolit dengesizlikleri
Aşırı kaygı ve depresyon hali
Ceninin yetersiz beslenmesi
Karaciğer, kalp, böbrek ve beyin gibi hayati organların zorlanması
Gebelikte Bulantı İçin Neler Yapılabilir?
Doktorunuz hamile olduğunuzun farkında olarak, durumunuza uygun bir ilaç vermediği sürece, kendi kendinize ilaç almamalısınız
Yatmadan önce ya da sabah kalktığınızda, birkaç parça kraker, sade kızarmış ekmek ya da sade bisküvi yiyebilirsiniz
Midenizi bulandıracağından şüphelendiğiniz hiçbir şeyi yemeyin Genel olarak karbonhidratlı yiyecekler daha az dokunur Ancak makarna, pilav, ekmek tarzı bu karbonhidratlar az yağlı olmalıdır
Sıcaktan çok soğuk yemeklere yönelebilirsiniz Sıcak yemekler daha çok koku yayar ve bu kokular da midenizi kaldırabilir
Düzenli olarak küçük öğünler yiyin, boş mide bulantıyı tetikler
Yemeklerden sonra uzanmayın
Yemek yapmak ya da yiyecek hazırlamak bulantıyı tetikleyebilir Bir süre yemek yapmaya ara verebilirsiniz
Olabildiğince sıvı almaya çalışın Suyu bir kerede çok miktarda değil de, gün içerisinde sık sık ve yudum yudum için
Karnınıza baskı yapmayacak şekilde bol giysiler giyin
Hareket halinde olmak bulantıyı arttırabilir Mümkün olduğunca dinlenin
Dikkatinizi bulantıdan uzak tutmaya çalışın Düşündükçe bulantı tetiklenebilir
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Aşağıdaki belirtiler ortaya çıktığı takdirde hamile bir kadın vakit geçirmeden doktora başvurmalıdır Bu belirtiler şiddetli bulantı ve sık kusma sonucu su kaybı ve benzeri nedenlerle doktor müdahalesi gerektiğine, yani hiperemezis gravidaruma işaret ediyor olabilir:
Yemek yemeyi ve sıvı almayı engelleyecek şekilde gün boyu süren bulantılar
Gün içerisinde 34 kez kusma ve midede hiçbir şeyin tutulamaması
Kahverengimsi renkte ya da kanlı kusmuk
Kilo kaybı
Bayılma ya da baş dönmesi
Kafa karışıklığı
İdrara az çıkma
Nabız artışı
Tekrarlı baş ağrıları
Hoş olmayan ağız ya da vücut kokusu
Aşırı halsizlik
Kaynaklar
