Herkes terler Ancak gomleklerinizde koca ter halkaları varsa, tokalaşmaktan bile cekiniyorsanız sorun hiperhidroz olabilir
Terleme vucudun ısı dengesini sağlamak icin kullandığı mekanizmalardan en onemlisi
Ter bezleri sempatik sinir sistemi denen ve irade dışı calışan bir mekanizmayla kontrol ediliyor Bazen ter bezleri normalden fazla calışıyor
El, ayak ve koltuk altında aşırı terleme Hiperhidroz
Hiperhidroz neden olur? Hiperhidrozun 2 farklı turu var Nedenleri de turune gore değişiyor Bakalım:
Fokal hiperhidroz: Vucudun belirli bolumlerindeki ter bezlerinin aşırı calışması 20’li yaşların başında ortaya cıkıyor
Avuc ici, ayak tabanları ve koltuk altında goruluyor
Bazı uzmanlar duygusal strese bağlı geliştiğini duşunuyor ancak kesin nedeni belli değil Genetiğin belirleyici olduğu kanısı yaygın
Genel hiperhidroz: Vucudun genelinde etkili Belirli bir nedeni yok ancak bazı tetikleyiciler olduğu duşunuluyor Bunlar:
Ceşitli ilaclar Menopoza bağlı sıcak basması Duşuk kan şekeri Losemi Lenfoma Kalp krizi Bulaşıcı hastalıklar
Hiperhidroz belirtileri ne? Coğu insan egzersizde, sıcak bir ortamda veya gergin, endişeli ve stresli olunca terler
Hiperhidrozda gorulen aşırı terleme normal terlemenin cok otesinde, normal hayatı kesintiye uğratacak olcude buyuk
Kimileri surekli ıslak elleri yuzunden calışma ve sosyal hayatında zor durumlara duşuyor Bazılarıysa ter veya tuz lekeli gomlekler, el sıkışma ihtimali ve olası ter kokusu yuzunden tedirginlik yaşayarak ice kapanıyor Belirtilere bakalım:
Elbiseleri sırılsıklam yapacak kadar aşırı terlemek Ayaklarda, koltuk altlarında, baş ve yuzde anormal derecede terlemek Ayak tabanından veya avuc icinde ter damlaları oluşacak kadar terlemek
Hiperhidrozun komplikasyonları ne? Bu sağlık sorunu hayatı pek cok yonden etkilemesinin yanı sıra ek sorunları da beraberinde getirir:
Tırnak mantarı enfeksiyonları: Cok terleyen insanlar bircok mantar enfeksiyonuna yatkınlık gosterebilir Bunun nedeni mantarların sıcak ve nemli ortamlarda uremesi Zaten bu yuzden ayak parmakları yerine ayak tırnaklarında enfeksiyon riski daha yuksek
Tırnak enfeksiyonu genellikle tırnağın altında beyaz veya sarı bir nokta olarak başlar Mantar enfeksiyonu daha derinlere yayıldıkca tırnağın rengi değişir, kalınlaşır ve kırılgan kenar oluşur Bazen tırnak yatağından cıkabilir ve etrafındaki deri kızarıp şişebilir Hafif bir koku da oluşabilir
Bakteriyel enfeksiyonlar ve siğiller: Aşırı terleme ozellikle kıl koklerinde ve ayak parmak aralarında bakteriyel enfeksiyonlara neden olabilir Ayrıca siğillerle de ilişkili oldukları duşunuluyor Aşırı terleme varsa tedaviden sonra siğillerin kaybolması uzun surebilir ve nuksetme ihtimali olur
Sosyal ve duygusal sonuclar: Aşırı terlemesi olan insanlarda terleme genelde ayak tabanlarında ve avuc iclerinde gorulur Bu da ıslak eller ve kokulu ayaklar anlamına gelir Bunun onemli psikolojik, sosyal, eğitimsel ve mesleki sonucları olabilir
Diğer cilt sorunları: Bazı cilt rahatsızlıkları aşırı terleyen insanlarda daha sık oluşabilir Orneğin egzama ve siğil bunlardan
Hiperhidroz tanısı nasıl konuyor? Hiperdihroz şuphesi taşıyan kişi oncelikle bir dermatologla goruşmeli Gosterdiği belirtiler dahil sağlık gecmişini aktarmalı
Şupheleri değerlendiren doktorun doğru tanıya ulaşırken izlediği yola goz atalım:
Fiziksel muayene: Randevu sırasında doktor kişinin sağlık gecmişine ilişkin sorular sorup fiziksel muayene yapabilir Belirtiler kolay fark edilir turdense hiperhidroz teşhisi koymak daha kolay
Laboratuar testleri: Doktor aşırı terlemenin, aşırı aktif tiroit bezi (hipertiroidizm) veya duşuk şeker (hipoglisemi) gibi başka bir sağlık sorunundan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak icin kan veya idrar testi yapmak isteyebilir
Termoregulator ter testi: Doktor ayrıca termoregulator testi uygulayabilir Bu test sırasında cilde neme duyarlı indikator toz surulur Oda sıcaklığında aşırı terlemenin olduğu yerlerde toz sarı yeşilden koyu mora donuşur Dijital bir fotoğraf makinesiyle sonuc kayıt altına alınır Bundan sonra kişi vucudun tumunu terletecek sıcaklığa maruz bırakılır veya bir terleme kabinine sokulabilir
Aşırı terleyen insanlar sıcak bir ortamda avuc iclerinden daha da fazla terleme eğiliminde Termaregulator ter testinin bulguları doktora doğru teşhiste bulunma ve hastalığın şiddetini belirleme imkanı sunar
Hiperhidroz nasıl tedavi ediliyor? Ter onleyici ilaclar: Recetesiz satılan ter onleyiciler yardımcı olmazsa doktor aluminyum klorur iceren ilaclar onerebilir Bunlar hafif ve orta olcekli hiperhidrozu tedavi etmede kullanılır En iyi sonucu almak icin ter onleyici krem gece yatmadan once sorunlu bolgelere surulmeli
Receteli ter onleyiciler deride kızarmaya, şişe ve kaşıntıya neden olabilecek cok guclu cozeltiler Tahrişi onlemek icin sabahları ilac surulen yerler yıkanmalı Cilt tahrişini hafifletmek icin doktor hidrokortizon kremi onerebilir
Antikolinerjik ilaclar: Genel terleme varsa doktor antikolinerjik verebilir Antikolinerjik ilaclar ter bezlerinizi uyarmaya yardım eden asetilkolinin faaliyetlerini engeller Genellikle iki hafta icinde etkisi gorulmeye başlar Fakat asetilkolin etken maddesi, sadece ter bezleri değil vucuttaki başka yapılar uzerinde de etkide bulunduğu icin dikkat şart
Yan etkiler genelde cok şiddetli olmasa da ağız kuruluğu, kabızlık, bulanık gorme, idrara cıkamama, tat duyusunun yitirilmesi, baş donmesi ve kafa karışıklığı olabilir İshal, isilik, kurdeşen, nefes almakta veya yutmakta gucluk varsa vakit kaybetmeden tıbbi yardım isteyin
İyontoforez: Bu işlemde bir dermatolog el, ayak ve bazen koltuk altlarına duşuk elektrik akımları gonderen pilli bir cihaz kullanır Bu sırada kişinin vucudu suyun icindedir
Ter bezlerini gecici olarak bloke eden tedavi gunde 15 – 30 dakikalık 2 seans olarak iki hafta boyunca uygulanır Ardından daha duşuk duzeyde koruma terapisi yapılır İyontoforez genel olarak guvenli Bu nedenle koruma terapisi evde yapılabilir
Botoks: Araştırmacılar botoks enjeksiyonunun ter bezlerini uyaran sinirleri bloke ettiğini ve şiddetli hiperhidrozu tedavi etmekte etkili bir yol olduğunu keşfetmiş Ancak botoks iyileştirici bir madde değil İstenilen amaca ulaşmak icin bircok enjeksiyon yapmak gerekebilir
Bu tedavi ağrılı olabilir ve sonuclar ancak dort ay etkili olur Avuc iclerine enjekte edildiği zaman el kaslarında kuvvetsizlik ve baş ağrısı gibi yan etkiler nadiren de olsa mumkun
Operasyon: Nadir durumlarda operasyon bir secenek olabilir Koltukaltlarında aşırı terleme varsa ter bezlerini almak yardımcı olabilir Başka bir surec de sempatik sinirlerden ter bezlerine mesaj taşıyan sinirleri kesmeyi icerir
Ameliyat endoskopik torasik sempatektomi (ETS) denilen bir işlemle yapılır Bu operasyonda bir video kamera icin uc kucuk kesi ve kucuk bir cerrahi alet kullanılır Genelde hastanede yalnızca bir gun kalınır
Operasyon sonunda cok kucuk bir iz kalır Ameliyattan sonra ellerdeki terleme kalıcı olarak durur Fakat bazen ETS’den sonra vucudun başka bir yerinde terleme artabilir
Terleme vucudun ısı dengesini sağlamak icin kullandığı mekanizmalardan en onemlisi
Ter bezleri sempatik sinir sistemi denen ve irade dışı calışan bir mekanizmayla kontrol ediliyor Bazen ter bezleri normalden fazla calışıyor
El, ayak ve koltuk altında aşırı terleme Hiperhidroz
Hiperhidroz neden olur? Hiperhidrozun 2 farklı turu var Nedenleri de turune gore değişiyor Bakalım:
Fokal hiperhidroz: Vucudun belirli bolumlerindeki ter bezlerinin aşırı calışması 20’li yaşların başında ortaya cıkıyor
Avuc ici, ayak tabanları ve koltuk altında goruluyor
Bazı uzmanlar duygusal strese bağlı geliştiğini duşunuyor ancak kesin nedeni belli değil Genetiğin belirleyici olduğu kanısı yaygın
Genel hiperhidroz: Vucudun genelinde etkili Belirli bir nedeni yok ancak bazı tetikleyiciler olduğu duşunuluyor Bunlar:
Ceşitli ilaclar Menopoza bağlı sıcak basması Duşuk kan şekeri Losemi Lenfoma Kalp krizi Bulaşıcı hastalıklar
Hiperhidroz belirtileri ne? Coğu insan egzersizde, sıcak bir ortamda veya gergin, endişeli ve stresli olunca terler
Hiperhidrozda gorulen aşırı terleme normal terlemenin cok otesinde, normal hayatı kesintiye uğratacak olcude buyuk
Kimileri surekli ıslak elleri yuzunden calışma ve sosyal hayatında zor durumlara duşuyor Bazılarıysa ter veya tuz lekeli gomlekler, el sıkışma ihtimali ve olası ter kokusu yuzunden tedirginlik yaşayarak ice kapanıyor Belirtilere bakalım:
Elbiseleri sırılsıklam yapacak kadar aşırı terlemek Ayaklarda, koltuk altlarında, baş ve yuzde anormal derecede terlemek Ayak tabanından veya avuc icinde ter damlaları oluşacak kadar terlemek
Hiperhidrozun komplikasyonları ne? Bu sağlık sorunu hayatı pek cok yonden etkilemesinin yanı sıra ek sorunları da beraberinde getirir:
Tırnak mantarı enfeksiyonları: Cok terleyen insanlar bircok mantar enfeksiyonuna yatkınlık gosterebilir Bunun nedeni mantarların sıcak ve nemli ortamlarda uremesi Zaten bu yuzden ayak parmakları yerine ayak tırnaklarında enfeksiyon riski daha yuksek
Tırnak enfeksiyonu genellikle tırnağın altında beyaz veya sarı bir nokta olarak başlar Mantar enfeksiyonu daha derinlere yayıldıkca tırnağın rengi değişir, kalınlaşır ve kırılgan kenar oluşur Bazen tırnak yatağından cıkabilir ve etrafındaki deri kızarıp şişebilir Hafif bir koku da oluşabilir
Bakteriyel enfeksiyonlar ve siğiller: Aşırı terleme ozellikle kıl koklerinde ve ayak parmak aralarında bakteriyel enfeksiyonlara neden olabilir Ayrıca siğillerle de ilişkili oldukları duşunuluyor Aşırı terleme varsa tedaviden sonra siğillerin kaybolması uzun surebilir ve nuksetme ihtimali olur
Sosyal ve duygusal sonuclar: Aşırı terlemesi olan insanlarda terleme genelde ayak tabanlarında ve avuc iclerinde gorulur Bu da ıslak eller ve kokulu ayaklar anlamına gelir Bunun onemli psikolojik, sosyal, eğitimsel ve mesleki sonucları olabilir
Diğer cilt sorunları: Bazı cilt rahatsızlıkları aşırı terleyen insanlarda daha sık oluşabilir Orneğin egzama ve siğil bunlardan
Hiperhidroz tanısı nasıl konuyor? Hiperdihroz şuphesi taşıyan kişi oncelikle bir dermatologla goruşmeli Gosterdiği belirtiler dahil sağlık gecmişini aktarmalı
Şupheleri değerlendiren doktorun doğru tanıya ulaşırken izlediği yola goz atalım:
Fiziksel muayene: Randevu sırasında doktor kişinin sağlık gecmişine ilişkin sorular sorup fiziksel muayene yapabilir Belirtiler kolay fark edilir turdense hiperhidroz teşhisi koymak daha kolay
Laboratuar testleri: Doktor aşırı terlemenin, aşırı aktif tiroit bezi (hipertiroidizm) veya duşuk şeker (hipoglisemi) gibi başka bir sağlık sorunundan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak icin kan veya idrar testi yapmak isteyebilir
Termoregulator ter testi: Doktor ayrıca termoregulator testi uygulayabilir Bu test sırasında cilde neme duyarlı indikator toz surulur Oda sıcaklığında aşırı terlemenin olduğu yerlerde toz sarı yeşilden koyu mora donuşur Dijital bir fotoğraf makinesiyle sonuc kayıt altına alınır Bundan sonra kişi vucudun tumunu terletecek sıcaklığa maruz bırakılır veya bir terleme kabinine sokulabilir
Aşırı terleyen insanlar sıcak bir ortamda avuc iclerinden daha da fazla terleme eğiliminde Termaregulator ter testinin bulguları doktora doğru teşhiste bulunma ve hastalığın şiddetini belirleme imkanı sunar
Hiperhidroz nasıl tedavi ediliyor? Ter onleyici ilaclar: Recetesiz satılan ter onleyiciler yardımcı olmazsa doktor aluminyum klorur iceren ilaclar onerebilir Bunlar hafif ve orta olcekli hiperhidrozu tedavi etmede kullanılır En iyi sonucu almak icin ter onleyici krem gece yatmadan once sorunlu bolgelere surulmeli
Receteli ter onleyiciler deride kızarmaya, şişe ve kaşıntıya neden olabilecek cok guclu cozeltiler Tahrişi onlemek icin sabahları ilac surulen yerler yıkanmalı Cilt tahrişini hafifletmek icin doktor hidrokortizon kremi onerebilir
Antikolinerjik ilaclar: Genel terleme varsa doktor antikolinerjik verebilir Antikolinerjik ilaclar ter bezlerinizi uyarmaya yardım eden asetilkolinin faaliyetlerini engeller Genellikle iki hafta icinde etkisi gorulmeye başlar Fakat asetilkolin etken maddesi, sadece ter bezleri değil vucuttaki başka yapılar uzerinde de etkide bulunduğu icin dikkat şart
Yan etkiler genelde cok şiddetli olmasa da ağız kuruluğu, kabızlık, bulanık gorme, idrara cıkamama, tat duyusunun yitirilmesi, baş donmesi ve kafa karışıklığı olabilir İshal, isilik, kurdeşen, nefes almakta veya yutmakta gucluk varsa vakit kaybetmeden tıbbi yardım isteyin
İyontoforez: Bu işlemde bir dermatolog el, ayak ve bazen koltuk altlarına duşuk elektrik akımları gonderen pilli bir cihaz kullanır Bu sırada kişinin vucudu suyun icindedir
Ter bezlerini gecici olarak bloke eden tedavi gunde 15 – 30 dakikalık 2 seans olarak iki hafta boyunca uygulanır Ardından daha duşuk duzeyde koruma terapisi yapılır İyontoforez genel olarak guvenli Bu nedenle koruma terapisi evde yapılabilir
Botoks: Araştırmacılar botoks enjeksiyonunun ter bezlerini uyaran sinirleri bloke ettiğini ve şiddetli hiperhidrozu tedavi etmekte etkili bir yol olduğunu keşfetmiş Ancak botoks iyileştirici bir madde değil İstenilen amaca ulaşmak icin bircok enjeksiyon yapmak gerekebilir
Bu tedavi ağrılı olabilir ve sonuclar ancak dort ay etkili olur Avuc iclerine enjekte edildiği zaman el kaslarında kuvvetsizlik ve baş ağrısı gibi yan etkiler nadiren de olsa mumkun
Operasyon: Nadir durumlarda operasyon bir secenek olabilir Koltukaltlarında aşırı terleme varsa ter bezlerini almak yardımcı olabilir Başka bir surec de sempatik sinirlerden ter bezlerine mesaj taşıyan sinirleri kesmeyi icerir
Ameliyat endoskopik torasik sempatektomi (ETS) denilen bir işlemle yapılır Bu operasyonda bir video kamera icin uc kucuk kesi ve kucuk bir cerrahi alet kullanılır Genelde hastanede yalnızca bir gun kalınır
Operasyon sonunda cok kucuk bir iz kalır Ameliyattan sonra ellerdeki terleme kalıcı olarak durur Fakat bazen ETS’den sonra vucudun başka bir yerinde terleme artabilir
