Süt, insan için doğumdan itibaren gerekli olan bir besindir. Bebek, doğduğu andan başlayarak birinci yarım saat içinde sırf ana sütü ile beslenmelidir. Bu durum sağlanabildiği takdirde yerkürede yılda bir milyon evladın korunabilir illetler nedeniyle ölümlerinin engelleneceği varsayım edilmektedir.
Süt teknolojisinde, esas olarak inek, koyun, keçi ve manda sütleri çeşitli süt eserlerinin üretiminde hammadde olarak kullanılmaktadır. Fakat, içme sütlerinin tamamına yakını inek sütünden üretilmektedir. 1 yaştan sonra tercihe nazaran ana sütüne ek şahsi üretilmiş devam sütleri yahut inek, keçi sütü tüketime elverişlidir.
Şahsi devam sütleri şayet bebekte inek sütüne karşı bir alerji durumu laf konusu ise tercih edilmelidir. Birinci tercih inek sütü yahut daha az alerjen olan keçi sütü olmalıdır. Birinci bir yıl hiç kullanılmadıktan sonra inek sütüne geçiş evladınız için vakit alabilir. İnek sütüne geçişte mesele yaşıyorsanız başlangıçta ana sütüyle yahut devam sütüyle inek sütünü karıştırarak kullanabilirsiniz. Başka bir sorun de son devirlerde hayli üzerinde durulan inek sütü mü yoksa keçi sütümü daha sağlıklı olacaktır konusu. Keçi sütü inek sütüne nazaran kısa zincirli yağ asitlerinden güçlü ve yağ taneciklerinin çapının daha küçük olması sebebiyle daha kolay sindirilebilmektedir. Başkaca içerik olarak süt şekeri dediğimiz laktozu daha az orantıda içermektedir. Tekrar bileşiminde bulunan kalsiyum ve fosforun çocuklarda biyoyararlanımı düzgündür. Alerjen aminoasit olan B-globulin keçi sütünde daha düşük seviyededir. Gelgelelim pratikte inek sütü alerjisi olan evlatların %80’inde keçi sütü alerjiside görülmektedir. Bu nedenle inek sütü alerjisi olan çocuklarda keçi sütü tercih edilmesi çok gerçek bir seçenek değildir. Başlangıçta daha az alerjen olduğu için inek sütü alanına pastorize keçi sütü tercih edilip reaksiyon vermiyorsa isteğe nazaran inek sütüne geçiş yapılabilir yahut keçi sütüyle devam edilebilir.
Evladınızın birinci yıllarda aldığı kalsiyum ölçüsü kemik gelişimi ve diş sıhhati açısından nispeten değerlidir. Evlatların 2 yaşlarına kadar günde 2-3 su bardağı yani 400-600 ml civarında süt tüketmeleri gerekmektedir. Çocukluk periyodunda süt tüketimi kemik sıhhatinin korunması, kemik gelişimi ve mineralizasyonu için son kademe kıymetlidir. Başkaca yapılan çalışmalar süt tüketiminin ileri yaşlarda görülen hipertansiyon, obezite ve osteoporoz insidansını düşürdüğünü bildirmektedir.
Şayet evladınız süt tüketmiyorsa üzülmeyin zira evladınıza sütü sevdirmenin birçok yolu var. Sütlü bir çorba yahut meyveli sütlü bir muhallebi de evladınızın süt gereksinimini karşılayabilir.
Sütlü tarifler :
Keçi Sütlü Muhallebi
1 yemek kaşığı irmik
1 yemek kaşığı tam buğday unu
1 tatlı kaşığı tereyağ
2 yemek kaşığı pekmez
1/2 armut
Hazırlanışı: Tereyağı ve un ile irmik biraz karıştırılır. Üzerine süt eklenir ve kaynayana kadar karıştırılır. Ocaktan alındıktan sonra rendelenmiş armut ek edilir. Soğuduktan sonra pekmez eklenir.
Sütlü Kabak Çorbası
1 adet kabak
1/2 orta uzunluk soğan
1 tatlı kaşığı tereyağ
1 yemek kaşığı tam buğday unu
Birkaç kol dereotu
Birkaç yaprak nane
1 çay bardağı inek sütü
1 su bardağı su
Hazırlanışı: Piyazlık doğranmış soğan tereyağında sotelenip, buğday unu ek edilir. Un rengini değiştirene kadar kavurmaya devam edilir. Küp doğranmış bal kabağı da eklenip biraz sotelenir. Süt ve su ek edilir. Kabaklar yumuşayınca nane ve dereotu ek edilir. Blendırdan geçilerek tüketilir.
Çokça süt tüketimi, vesair yiyeceklerden alınan vitamin ve minerallerin emilimini engelleyebileceği için zararlıdır. Ek olarak çocuklarda çokça süt tüketimi evladınızın öteki besin öbeklerine ilgisini azaltarak gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Hususî durumlar ( laktoz intoleransı, süt proteinine karşı alerji v.b. ) dışında, herkesin süt içmesi önerilmektedir. Süt tüketemeyen bireyler süt bölgesine kalsiyum kaynağı olarak yoğurt, peynir, kefir v.b. tercih edilebilir. Ayrıyeten, laktozu azaltılmış sütlerin de tüketilmesi imkanlıdır.
Birinci 1 yıl neden inek sütü vermemeliyim ?
Hayvan sütleri güç içeriği açısından ana sütünün gücüne benzemesine karşın içerikleri büsbütün gereksinimlere bağlı olarak farklılık göstermektedir.
• İnek sütü; 3,3 mg/dl, keçi sütü; 5,5 mg/dl, ana sütü ise 0.9 mg/dl protein içermektedir. Protein büyüme, gelişme ve doku onarımı için elzemdir. Bu nedenle değişik memelilerin süt protein içerikleri yavrularının büyüme suratına nazaran değişiklik göstermektedir.
• İnek sütünde güç sindirilen kazein yüzde 80 nispetinde, kolay sindirilen whey protein ise yüzde 20 nispetindedir. Ana sütünde ise whey ziyade, kazein azdır. İnek sütünün sindirimi daha zordur.
• Alerjen bir aminoasit olan B-loktoglobulin ana sütünde bulunmaz. B-laktoglobulin bebekte alerji, teneffüs sisteminde bozukluklar ve döküntülere neden olabilir.
• Ana sütünde inek sütünden daha yüksek orantıda bulunan laktoz bebeğin sindirim sistemini düzenler ve proteinlerle birlikte büyüme faktörlerinin sentezlenmesinde kullanılır.
• Ana sütünün kalsiyum ölçüsü, inek sütünün %25’i kadar olsa da, ana sütündeki kalsiyumun %55’i emilir. İnek sütü yahut hazırlanan ticari mamalarda bu nispet %38’dir.
• Ana sütündeki demir yüksektir. İnek sütü ve gayrı hayvansal besinlerdeki demirin gelgelelim %5-10’u emilirken, ana sütünde bu orantı %50’dir. Bu nedenle inek sütü bağırsaklarda kanamalara ve demir eksikliği anemisine (kansızlığa) neden olabilir.
• İnek sütü alan bebeklerde, düşük D vitamini ve yüksek fosfor içeriği nedeniyle, alışılagelmiş kemik ve iskelet gelişimi sağlanamaz.
• İnek sütü; ana sütü ve kimi mamalarda bulunabilen ve hayati kıymet taşıyan, bebeğin göz, dimağ hücreleri, had sistemi gelişiminde rol oynayan Omega-3/ Omega-6 yağlarını içermez.
• İnek sütünün, içerdiği yağ nedeniyle, sindirimi epeyce güçtür.
Tüm bu nedenlerle ana sütünün yetmediği durumlarda yahut tamamlayıcı beslenmeye geçişte 6 ay ile 1 yaş arasında birinci tercih içeriği ana sütüne yakın olarak üretilen devam mamaları olmalıdır. 1 yaştan sonra doğal sütler tercih edilmelidir. Sıhhat açısından her bireyin ortalama günde iki su bardağı süt tüketmesi önerilmektedir. ABD’de bu teklifin 3 bardak olarak yapıldığı bilinmektedir. Günlük gereksinim çocukluk, ergenlik periyodu, gebelik, menopoz üzere şahsi devirlerde artmaktadır.
Süt teknolojisinde, esas olarak inek, koyun, keçi ve manda sütleri çeşitli süt eserlerinin üretiminde hammadde olarak kullanılmaktadır. Fakat, içme sütlerinin tamamına yakını inek sütünden üretilmektedir. 1 yaştan sonra tercihe nazaran ana sütüne ek şahsi üretilmiş devam sütleri yahut inek, keçi sütü tüketime elverişlidir.
Şahsi devam sütleri şayet bebekte inek sütüne karşı bir alerji durumu laf konusu ise tercih edilmelidir. Birinci tercih inek sütü yahut daha az alerjen olan keçi sütü olmalıdır. Birinci bir yıl hiç kullanılmadıktan sonra inek sütüne geçiş evladınız için vakit alabilir. İnek sütüne geçişte mesele yaşıyorsanız başlangıçta ana sütüyle yahut devam sütüyle inek sütünü karıştırarak kullanabilirsiniz. Başka bir sorun de son devirlerde hayli üzerinde durulan inek sütü mü yoksa keçi sütümü daha sağlıklı olacaktır konusu. Keçi sütü inek sütüne nazaran kısa zincirli yağ asitlerinden güçlü ve yağ taneciklerinin çapının daha küçük olması sebebiyle daha kolay sindirilebilmektedir. Başkaca içerik olarak süt şekeri dediğimiz laktozu daha az orantıda içermektedir. Tekrar bileşiminde bulunan kalsiyum ve fosforun çocuklarda biyoyararlanımı düzgündür. Alerjen aminoasit olan B-globulin keçi sütünde daha düşük seviyededir. Gelgelelim pratikte inek sütü alerjisi olan evlatların %80’inde keçi sütü alerjiside görülmektedir. Bu nedenle inek sütü alerjisi olan çocuklarda keçi sütü tercih edilmesi çok gerçek bir seçenek değildir. Başlangıçta daha az alerjen olduğu için inek sütü alanına pastorize keçi sütü tercih edilip reaksiyon vermiyorsa isteğe nazaran inek sütüne geçiş yapılabilir yahut keçi sütüyle devam edilebilir.
Evladınızın birinci yıllarda aldığı kalsiyum ölçüsü kemik gelişimi ve diş sıhhati açısından nispeten değerlidir. Evlatların 2 yaşlarına kadar günde 2-3 su bardağı yani 400-600 ml civarında süt tüketmeleri gerekmektedir. Çocukluk periyodunda süt tüketimi kemik sıhhatinin korunması, kemik gelişimi ve mineralizasyonu için son kademe kıymetlidir. Başkaca yapılan çalışmalar süt tüketiminin ileri yaşlarda görülen hipertansiyon, obezite ve osteoporoz insidansını düşürdüğünü bildirmektedir.
Şayet evladınız süt tüketmiyorsa üzülmeyin zira evladınıza sütü sevdirmenin birçok yolu var. Sütlü bir çorba yahut meyveli sütlü bir muhallebi de evladınızın süt gereksinimini karşılayabilir.
Sütlü tarifler :
Keçi Sütlü Muhallebi
1 yemek kaşığı irmik
1 yemek kaşığı tam buğday unu
1 tatlı kaşığı tereyağ
2 yemek kaşığı pekmez
1/2 armut
Hazırlanışı: Tereyağı ve un ile irmik biraz karıştırılır. Üzerine süt eklenir ve kaynayana kadar karıştırılır. Ocaktan alındıktan sonra rendelenmiş armut ek edilir. Soğuduktan sonra pekmez eklenir.
Sütlü Kabak Çorbası
1 adet kabak
1/2 orta uzunluk soğan
1 tatlı kaşığı tereyağ
1 yemek kaşığı tam buğday unu
Birkaç kol dereotu
Birkaç yaprak nane
1 çay bardağı inek sütü
1 su bardağı su
Hazırlanışı: Piyazlık doğranmış soğan tereyağında sotelenip, buğday unu ek edilir. Un rengini değiştirene kadar kavurmaya devam edilir. Küp doğranmış bal kabağı da eklenip biraz sotelenir. Süt ve su ek edilir. Kabaklar yumuşayınca nane ve dereotu ek edilir. Blendırdan geçilerek tüketilir.
Çokça süt tüketimi, vesair yiyeceklerden alınan vitamin ve minerallerin emilimini engelleyebileceği için zararlıdır. Ek olarak çocuklarda çokça süt tüketimi evladınızın öteki besin öbeklerine ilgisini azaltarak gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Hususî durumlar ( laktoz intoleransı, süt proteinine karşı alerji v.b. ) dışında, herkesin süt içmesi önerilmektedir. Süt tüketemeyen bireyler süt bölgesine kalsiyum kaynağı olarak yoğurt, peynir, kefir v.b. tercih edilebilir. Ayrıyeten, laktozu azaltılmış sütlerin de tüketilmesi imkanlıdır.
Birinci 1 yıl neden inek sütü vermemeliyim ?
Hayvan sütleri güç içeriği açısından ana sütünün gücüne benzemesine karşın içerikleri büsbütün gereksinimlere bağlı olarak farklılık göstermektedir.
• İnek sütü; 3,3 mg/dl, keçi sütü; 5,5 mg/dl, ana sütü ise 0.9 mg/dl protein içermektedir. Protein büyüme, gelişme ve doku onarımı için elzemdir. Bu nedenle değişik memelilerin süt protein içerikleri yavrularının büyüme suratına nazaran değişiklik göstermektedir.
• İnek sütünde güç sindirilen kazein yüzde 80 nispetinde, kolay sindirilen whey protein ise yüzde 20 nispetindedir. Ana sütünde ise whey ziyade, kazein azdır. İnek sütünün sindirimi daha zordur.
• Alerjen bir aminoasit olan B-loktoglobulin ana sütünde bulunmaz. B-laktoglobulin bebekte alerji, teneffüs sisteminde bozukluklar ve döküntülere neden olabilir.
• Ana sütünde inek sütünden daha yüksek orantıda bulunan laktoz bebeğin sindirim sistemini düzenler ve proteinlerle birlikte büyüme faktörlerinin sentezlenmesinde kullanılır.
• Ana sütünün kalsiyum ölçüsü, inek sütünün %25’i kadar olsa da, ana sütündeki kalsiyumun %55’i emilir. İnek sütü yahut hazırlanan ticari mamalarda bu nispet %38’dir.
• Ana sütündeki demir yüksektir. İnek sütü ve gayrı hayvansal besinlerdeki demirin gelgelelim %5-10’u emilirken, ana sütünde bu orantı %50’dir. Bu nedenle inek sütü bağırsaklarda kanamalara ve demir eksikliği anemisine (kansızlığa) neden olabilir.
• İnek sütü alan bebeklerde, düşük D vitamini ve yüksek fosfor içeriği nedeniyle, alışılagelmiş kemik ve iskelet gelişimi sağlanamaz.
• İnek sütü; ana sütü ve kimi mamalarda bulunabilen ve hayati kıymet taşıyan, bebeğin göz, dimağ hücreleri, had sistemi gelişiminde rol oynayan Omega-3/ Omega-6 yağlarını içermez.
• İnek sütünün, içerdiği yağ nedeniyle, sindirimi epeyce güçtür.
Tüm bu nedenlerle ana sütünün yetmediği durumlarda yahut tamamlayıcı beslenmeye geçişte 6 ay ile 1 yaş arasında birinci tercih içeriği ana sütüne yakın olarak üretilen devam mamaları olmalıdır. 1 yaştan sonra doğal sütler tercih edilmelidir. Sıhhat açısından her bireyin ortalama günde iki su bardağı süt tüketmesi önerilmektedir. ABD’de bu teklifin 3 bardak olarak yapıldığı bilinmektedir. Günlük gereksinim çocukluk, ergenlik periyodu, gebelik, menopoz üzere şahsi devirlerde artmaktadır.
