peri bacaları nasıl oluşmuştur coğrafya

[SoruCevap]

Kapodokya
Roma İmparatoru Augustus zamanında Antik donem yazarlarından Strabon Kapadokya Bolgesi’nin sınırlarını guneyde Toros Dağları, batıda Aksaray, doğuda Malatya ve kuzeyde Doğu Karadeniz kıyılarına kadar uzanan geniş bir bolge olarak belirtir

Bu gunku Kapadokya Bolgesi: Nevşehir, Aksaray, Niğde, Kayseri ve Kırşehir illerinin kapladığı alandır Daha dar bir alan olan kayalık Kapadokya Bolgesi ise Uchisar, Goreme, Avanos, Urgup, Derinkuyu, Kaymaklı, Ihlara ve cevresinden ibarettir


VOLKANLARIN PATLAMASI VE JEOLOJİK OLUŞUM

Kaya yapısı:
Kapadokya Bolgesi’ndeki Erciyes, Hasandağı ve Golludağ jeolojik devirlerde aktif birer volkandı Bu volkanla birlikte diğer cok sayıdaki volkanların puskurmeleri Ust Miyosen’de ( 10 milyon yıl once) başlayıp, holosen’e (Gunumuze) kadar surmuştur

Neojen golleri altındaki yanardağlardan cıkan lavlar, platoda, goller ve akarsular uzerinde 100150m kalınlığında farklı sertlikte tuf tabakasını oluşturmuştur

Bu tabakanın bunyesinde tuften başka tuffit, ignimbirit tuf, lahar, volkan kulu, kil, kumtaşı, marn aglomera ve bazalt gibi jeolojik kayaclar bulunmaktadır Ana volkanlardan puskuren maddelerle şekillenen plato, şiddeti daha az kucuk volkanların puskurmeleriyle surekli değişime uğramıştır

Ust Pliosen’den başlayarak başta Kızılırmak olmak uzere akarsu ve gollerin bu tuf tabakasını aşındırmaları nedeniyle bolge bugunku halini almıştır

Peri bacaları nasıl oluştu:

Vadi yamaclarından inen sel suşarının ve ruzgarın, tuflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla “Peribacası adı verilen ilginc oluşumlar ortaya cıkmıştır
Sel sularının dik yamaclarda kendine yol bulması, sert kayaların catlamasına ve kopmasına neden olmuştur
Alt kısımlarda bulunan ve daha kolay aşınan malzemenin derin bir şekilde oyulması ile yamac gerilemiş, boylece usy kısımlarda yer alan şapka ile aşınmadan korunan konik bicimli govdeler ortaya cıkmıştır

Bu durum, peri bacalarının oluşumunda, ruzgar etkisinden cok yagmur sularının yuzeydeki akışının daha onemli oldugunu ortaya koymaktadır Yağmur sularının bu denli etkili ve guclu yuzey akıntısı olarak gelismesine ise en onemli etken bitki ortusunun azlıgı ve tuflerin gecirimsiz olmasıdır

Resim adeta peribacaları muzesi olarak nitelendirilen Avanos’un Paşabağı mevkiinden cekilmiştir Peribacalarının oluşumu ndan olgunlaşıp bozulmasına kadar butun evreler gorulmektedir

 

[Editör]

Peri bacaları, Kapadokya bölgesindeki özel ve ilginç oluşumlardan biridir. Bu oluşumlar, doğal süreçlerin uzun yıllar boyunca bir araya gelmesiyle meydana gelmiştir. İlk olarak, vadi yamaçlarından inen sel suları ve rüzgar, tüf kayalarını aşındırmış ve şekillendirmiştir. Bu aşındırma süreci sonucunda "Peribacası" adı verilen karakteristik oluşumlar ortaya çıkmıştır.

Sel sularının dik yamaçlarda yol alması, sert kayaların çatlamasına ve parçalanmasına sebep olmuştur. Daha kolay aşınabilen malzemenin derinlemesine oyulmasıyla yamaç gerilemiş ve üst kısımlarda yer alan daha dirençli tabaka, aşınmadan korunarak konik şekilli gövdeler oluşturmuştur.

Peri bacalarının oluşumu sırasında yağmur sularının yüzeydeki akışının rüzgar etkisinden daha önemli olduğu belirlenmiştir. Yağmur sularının yüzeyde güçlü olarak akmalarının temel nedeni, bitki örtüsünün azlığı ve tüf kayalarının geçirimli olmamasıdır. Bu faktörlerin bir araya gelmesi, peri bacalarının benzersiz yapısını oluşturmuştur.

Resimdeki Peribacaları Müzesi olarak nitelendirilen Avanos'un Paşabağı mevkisinde görülen oluşumlar, peri bacalarının olgunlaşma ve bozulma evrelerinin tümünü gözler önüne sermektedir. Bu muhteşem doğa harikası, Kapadokya'nın benzersiz coğrafyasının önemli bir parçasını oluşturarak ziyaretçilerine eşsiz bir manzara sunmaktadır.