Polikistik over sendromu (PCOS) dünyada yaklaşık 10 milyon kadını ilgilendiren
özellikle 20 ila 30′lu yaşlar arasında adet düzensizliğine en sık neden olan sağlık
problemidir. Hormonal bir bozukluk olması nedeniyle kadınlarda fiziksel , psikolojik ve
biyolojik birçok soruna neden olur. Ayrıca yine üreme çağındaki hastalarda çocuk
sahibi olmada zorlanmaya neden olan (infertilite) en sık karşılaşılan durum yine
PCOS’dur. PCOS da androjen (erkeklik hormonu) seviyeleri artmış,insülin direnci
gelişmiş, progesteron hormonu seviyeleri azalmıştır.
Tanı ESHRE kriterleri adı verilen üç kriter ile konur.
ESHRE KRİTERLERİ
Oligo-anovulasyon: PCOS’lu hastalarda sıklıkla her adet döneminde olan
yumurtlama olmaz. Yumurtlama olmadığı için bu kişiler 45 gün ve daha uzun aralar
ile adet görürler.
Hiperandojenizmin klinik veya biyokimyasal bulguları: Erkeklik hormonları bu
kadınlarda genelde yüksek olarak bulunur. Bazı hastalarda erkeklik hormonları
normal seviyelerde bile olsa yinede kıllanma ve sivilcelenme şikayetleri bulunabilinir.
Ultrasonda klasik polikistik overlerin görülmesi ve diğer nedenlerin ekarte edilmesi
(Örn. konjenital adrenal hiperplazi ,adrenal adenom,cushing sendromu)
POLİKİSTİK OVER SENDROMUNDA BELİRTİLER
*Adet düzensizlikleri: Adet siklusları çoğunlukla 6 haftadan daha uzun sürer. Yılda
sekiz veya daha az adet siklusu olur. Düzensiz kanamalar, uzun süren kanama, fazla
miktarda adet kanaması ve adet kanamaları arasında lekelenmeler görülür.
*Hirsutismus ( anormal kıllanma): Yüz, kollar, sırt, göğüs ve karın bölgesinde erkek
tipi kıllanma ya da saç dökülmesi
*Yumurtalıklarda kistler: Polikistik over sendromu olan kadınlarda yumurtalık cidarı içi
sıvı dolu çok sayıda kesecik kistler ile kaplıdır. Bu bulgu bazı araştırmacılar
tarafından inci dizisi veya inci kolye olarak adlandırılır.
*Kilo alımı: PCOS lu kadınların yarısında obezite ciddi bir problemdir.
* Cilt yağlanması: Ciltte yağlanma ve beraberinde sivilce oluşumu sık görülür. Ayrıca
saç derisinde kepeklenme olur.
*Tüylenme: Erkek tipi aşırı tüylenme ve kellik görülebilir. Yüzde, göğüste, karın
bölgesi, el ve ayak üstünde aşırı tüylenme ile alın bölgesinde erkek tip saç dökülmesi
görülür.
* Kısırlık: Hastaların çoğunda çocuk sahibi olmakta güçlük yaşanır. Çoğu zaman
yumurtlamayı uyarıcı ilaçlar ile tedavi gerekir. Doktor kontrolünde uygun tedavi
yaklaşımları ile çoğunlukla gebelik elde edilebilir.
POLİKİSTİK OVER SENDROMUNDA TEDAVİ
Polikistik over sendromunun net bir tedavisi yoktur, tedavi hastanın ne amaçladığına
göre düzenlenir. Bazı hastalar bebek sahibi olmak isterken, bazıları öncelikle adet
düzensizliği, tüylenme ve cilt yağlanması gibi hormonal problemlerini çözmek ister.
Hasta bulgularından şikayetçi olmasa da PCOS tedavi edilmesi gereken bir
durumdur. Çünkü uzun süren bozuk hormon tablosu kalp hastalığı, şeker ve rahim
kanseri gibi ciddi riskler taşır.
-Fazla kiloların verilmesi ve sağlıklı dengeli bir beslenme semptomları önemli ölçüde
düzeltebilir. Vücut ağırlığının %5’inin verilmesi düzenli yumurtlama ve gebe kalma
konusunda iyileşme sağlar.
-Hastanın gebelikle ilgili bir düşüncesi yok ise doğum kontrol hapları genellikle ilk
seçenektir. Doğum kontrol hapları sayesinde adetler düzene girer, akne ve anormal
kıllanma semptomlarında düzelme olur. Rahim iç duvarındaki anormal kalınlaşmaları
önlemede de doğum kontrol hapları etkilidir.
-Akne ve tüylenme artışı problemleri için kozmetik çözümler; kremler, akne ilaçları,
lazer ve elektroliz gibi yöntemler uygulanabilir.
-Çocuk sahibi olmak isteyen hastalarda yumurtlamayı sağlayan ilaçlar kullanılır.
Tedavi ile gebelik sonuçları oldukça yüz güldürücüdür.
-Özellikle insülin direnci olan hastalarda Metformin tedavisi faydalı olabilir. Metformin
kan şekeri seviyelerini düşürür kilo vermeye de yardımcı olur.
PCOS ve İNFERTİLİTE
. Polikistik over sendromu kısırlığın en sık görülen ancak tedavi edilebilir
sebeplerinden biridir.
PCOS’lu hastalarda genelde yumurtlama olmaz. Bu yüzden yumurtlamayı arttıran
tedaviler çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerde önerilir.Doktor gözetiminde ilk önce
klomifen ile yumurtlama tedavisi yapılır, eğer cevap alınmazsa klomifen + metformin
(şeker ilacı) tedavisi denenmelidir.
Bunlara cevap vermeyen hastalarda FSH hormonu (Gonadotropin) tedavisine
geçilebilir.
özellikle 20 ila 30′lu yaşlar arasında adet düzensizliğine en sık neden olan sağlık
problemidir. Hormonal bir bozukluk olması nedeniyle kadınlarda fiziksel , psikolojik ve
biyolojik birçok soruna neden olur. Ayrıca yine üreme çağındaki hastalarda çocuk
sahibi olmada zorlanmaya neden olan (infertilite) en sık karşılaşılan durum yine
PCOS’dur. PCOS da androjen (erkeklik hormonu) seviyeleri artmış,insülin direnci
gelişmiş, progesteron hormonu seviyeleri azalmıştır.
Tanı ESHRE kriterleri adı verilen üç kriter ile konur.
ESHRE KRİTERLERİ
Oligo-anovulasyon: PCOS’lu hastalarda sıklıkla her adet döneminde olan
yumurtlama olmaz. Yumurtlama olmadığı için bu kişiler 45 gün ve daha uzun aralar
ile adet görürler.
Hiperandojenizmin klinik veya biyokimyasal bulguları: Erkeklik hormonları bu
kadınlarda genelde yüksek olarak bulunur. Bazı hastalarda erkeklik hormonları
normal seviyelerde bile olsa yinede kıllanma ve sivilcelenme şikayetleri bulunabilinir.
Ultrasonda klasik polikistik overlerin görülmesi ve diğer nedenlerin ekarte edilmesi
(Örn. konjenital adrenal hiperplazi ,adrenal adenom,cushing sendromu)
POLİKİSTİK OVER SENDROMUNDA BELİRTİLER
*Adet düzensizlikleri: Adet siklusları çoğunlukla 6 haftadan daha uzun sürer. Yılda
sekiz veya daha az adet siklusu olur. Düzensiz kanamalar, uzun süren kanama, fazla
miktarda adet kanaması ve adet kanamaları arasında lekelenmeler görülür.
*Hirsutismus ( anormal kıllanma): Yüz, kollar, sırt, göğüs ve karın bölgesinde erkek
tipi kıllanma ya da saç dökülmesi
*Yumurtalıklarda kistler: Polikistik over sendromu olan kadınlarda yumurtalık cidarı içi
sıvı dolu çok sayıda kesecik kistler ile kaplıdır. Bu bulgu bazı araştırmacılar
tarafından inci dizisi veya inci kolye olarak adlandırılır.
*Kilo alımı: PCOS lu kadınların yarısında obezite ciddi bir problemdir.
* Cilt yağlanması: Ciltte yağlanma ve beraberinde sivilce oluşumu sık görülür. Ayrıca
saç derisinde kepeklenme olur.
*Tüylenme: Erkek tipi aşırı tüylenme ve kellik görülebilir. Yüzde, göğüste, karın
bölgesi, el ve ayak üstünde aşırı tüylenme ile alın bölgesinde erkek tip saç dökülmesi
görülür.
* Kısırlık: Hastaların çoğunda çocuk sahibi olmakta güçlük yaşanır. Çoğu zaman
yumurtlamayı uyarıcı ilaçlar ile tedavi gerekir. Doktor kontrolünde uygun tedavi
yaklaşımları ile çoğunlukla gebelik elde edilebilir.
POLİKİSTİK OVER SENDROMUNDA TEDAVİ
Polikistik over sendromunun net bir tedavisi yoktur, tedavi hastanın ne amaçladığına
göre düzenlenir. Bazı hastalar bebek sahibi olmak isterken, bazıları öncelikle adet
düzensizliği, tüylenme ve cilt yağlanması gibi hormonal problemlerini çözmek ister.
Hasta bulgularından şikayetçi olmasa da PCOS tedavi edilmesi gereken bir
durumdur. Çünkü uzun süren bozuk hormon tablosu kalp hastalığı, şeker ve rahim
kanseri gibi ciddi riskler taşır.
-Fazla kiloların verilmesi ve sağlıklı dengeli bir beslenme semptomları önemli ölçüde
düzeltebilir. Vücut ağırlığının %5’inin verilmesi düzenli yumurtlama ve gebe kalma
konusunda iyileşme sağlar.
-Hastanın gebelikle ilgili bir düşüncesi yok ise doğum kontrol hapları genellikle ilk
seçenektir. Doğum kontrol hapları sayesinde adetler düzene girer, akne ve anormal
kıllanma semptomlarında düzelme olur. Rahim iç duvarındaki anormal kalınlaşmaları
önlemede de doğum kontrol hapları etkilidir.
-Akne ve tüylenme artışı problemleri için kozmetik çözümler; kremler, akne ilaçları,
lazer ve elektroliz gibi yöntemler uygulanabilir.
-Çocuk sahibi olmak isteyen hastalarda yumurtlamayı sağlayan ilaçlar kullanılır.
Tedavi ile gebelik sonuçları oldukça yüz güldürücüdür.
-Özellikle insülin direnci olan hastalarda Metformin tedavisi faydalı olabilir. Metformin
kan şekeri seviyelerini düşürür kilo vermeye de yardımcı olur.
PCOS ve İNFERTİLİTE
. Polikistik over sendromu kısırlığın en sık görülen ancak tedavi edilebilir
sebeplerinden biridir.
PCOS’lu hastalarda genelde yumurtlama olmaz. Bu yüzden yumurtlamayı arttıran
tedaviler çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerde önerilir.Doktor gözetiminde ilk önce
klomifen ile yumurtlama tedavisi yapılır, eğer cevap alınmazsa klomifen + metformin
(şeker ilacı) tedavisi denenmelidir.
Bunlara cevap vermeyen hastalarda FSH hormonu (Gonadotropin) tedavisine
geçilebilir.
