Yaşamın en temel ihtiyacı olan beslenme, fizyolojik olmasının yanı sıra davranışsal bir bilim olması sebebi ile yeterli ve dengeli beslenme için iyi bir beslenme alışkanlığı kazanılması gerekmektedir. Beslenme alışkanlıkları, bireyden bireye, yaşa, cinsiyete, yaşanılan topluma, inançlara, tüketilen besin grupları gibi birçok faktöre bağlı olarak değişmektedir. Beslenme alışkanlığının kazanıldığı en önemli dönem yaşamın ilk dönemleriyken çeşitli sebeplerden dolayı değişmesi muhtemel en riskli dönem okul çağıdır.
Okul çağı, 6-12 yaş grubunu kapsayan fiziksel, bilişsel, sosyal büyümenin ve gelişmenin hızlandığı, duygusal gelişim hızının arttığı, yaşam boyu sürecek davranışların kazanılmaya başlandığı dönemdir. Bu yüzden yeterli ve dengeli beslenme kadar, iyi geliştirilmiş beslenme alışkanlıkları da edinmek ileride ortaya çıkabilecek beslenme sorunlarını önlemekte ve çocuğun gelişimine katkı sağlamaktadır.
Okul çağı döneminde toplum yaşamına ilk kez bilinçli olarak katılan çocuk; evden aileden farklı bir çevreye alışıyor, beslenme alışkanlıkları gelişiyor, ev dışında arkadaşlarıyla yemek yemeye başlıyor, besin öğesi gereksinimleri artıyor. Yapılan araştırmalar yeterli besin çeşitliliğini sağlayamayan, yanlış beslenme alışkanlıkları kazanan çocukların büyüme ve gelişme hızında azalma, konsantrasyon bozuklukları, öğrenme kapasitesinde azalma ve aktivite hızında azalma gibi hem fiziksel hem de zihinsel yönden geri kaldıklarını göstermektedir. Bu nedenle çocuğun beslenmesinde amaç; normal, sağlıklı büyüme ve gelişme ile olumlu beslenme alışkanlıklarının kazandırılmasını sağlamaktır.
Çocuklarda beslenme; çocuğun yaşına, cinsiyetine, vücut ağırlığına, fiziksel aktivitesine göre düzenlenmelidir. Okul çocuklarının beslenmesinde; besin çeşitliliğinin sağlanması, sağlıklı vücut ağırlığının korunması, makrobesin öğelerinin (karbonhidrat, protein, yağ) dengeli dağılımı, vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınması, şeker ve şekerli gıdaların sınırlandırılması temel beslenme ilkeleridir. Bu ilkeler için besin gruplarını inceleyecek olursak;
1. Süt, peynir ve yoğurt; çocukların güçlü kemiklere, dişlere ve kaslara sahip olması için gerekli olan protein, kalsiyum ve D vitaminini sağlar. Bu gruptan günde 2-3 porsiyon tüketilmelidir.
2. Et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagil, yağlı tohumlar; güçlü kaslar için gerekli olan proteini, demir, çinko, iyot ve B vitaminlerini sağlar. Bu besinlerden günde 2- 3 porsiyon tüketilmelidir.
3. Ekmek ve tahıllar; B vitamini, demir, mineral ve posa içerir. İçerdiği yüksek orandaki karbonhidrat sebebi ile çocukların aktiviteleri için gereken enerjiyi sağlarlar. Bu grup besinlerden günde 5-9 porsiyon tüketilmelidir.
4. Sebzeler; A ve C vitamini, kompleks karbonhidratlar ve posa içerir. Ayrıca belirli miktarlarda B vitaminleri, potasyum, kalsiyum ve diğer mineralleri içerir. Günde 3-4 porsiyon tüketilmelidir.
5. Meyveler;A ve C vitamini, potasyumu ve diğer mineralleri içerir. Hastalıklara karşı direncin oluşumunda, hücre yenilenmesi, doku onarımıve deri ve göz sağlığının korunmasında, bilişsel fonksiyonların korunmasında, kemik ve diş sağlığının korunmasında, barsakların düzenli çalışmasında etkilidir. Günde 2-3 porsiyon meyve tüketilmelidir.
Çocuklarınızın günlük ihtiyaç duyacağı miktarlarda ve çeşitlikte besin öğesini içeren örnek bir menü aşağıdaki gibidir:
KAHVALTI
1 su bardağı süt YA DA taze sıkılmış meyve suyu
1 yumurta
1-2 dilim peynir
2 tatlı kaşığı bal/reçel/pekmez
4-5 adet zeytin
2 ince dilim esmer ekmek
KUŞLUK
1 orta boy meyve
ÖĞLE
6 yemek kaşığı zeytinyağlı YA DA kıymalı YA DA etli sebze yemeği
3-4 yemek kaşığı makarna YA DA pilav
Salata
İKİNDİ
1 su bardağı süt + 1 porsiyon meyve YA DA 1 küçük kutu meyveli yoğurt
AKŞAM
1 kâse çorba
2-3 köfte büyüklüğünde et/tavuk/balık YA DA kurubaklagil yemeği
2 dilim ekmek
YATMADAN 2 SAAT ÖNCE
7-8 adet fındık YA DA ceviz
1 orta boy meyve
Okul çağı, 6-12 yaş grubunu kapsayan fiziksel, bilişsel, sosyal büyümenin ve gelişmenin hızlandığı, duygusal gelişim hızının arttığı, yaşam boyu sürecek davranışların kazanılmaya başlandığı dönemdir. Bu yüzden yeterli ve dengeli beslenme kadar, iyi geliştirilmiş beslenme alışkanlıkları da edinmek ileride ortaya çıkabilecek beslenme sorunlarını önlemekte ve çocuğun gelişimine katkı sağlamaktadır.
Okul çağı döneminde toplum yaşamına ilk kez bilinçli olarak katılan çocuk; evden aileden farklı bir çevreye alışıyor, beslenme alışkanlıkları gelişiyor, ev dışında arkadaşlarıyla yemek yemeye başlıyor, besin öğesi gereksinimleri artıyor. Yapılan araştırmalar yeterli besin çeşitliliğini sağlayamayan, yanlış beslenme alışkanlıkları kazanan çocukların büyüme ve gelişme hızında azalma, konsantrasyon bozuklukları, öğrenme kapasitesinde azalma ve aktivite hızında azalma gibi hem fiziksel hem de zihinsel yönden geri kaldıklarını göstermektedir. Bu nedenle çocuğun beslenmesinde amaç; normal, sağlıklı büyüme ve gelişme ile olumlu beslenme alışkanlıklarının kazandırılmasını sağlamaktır.
Çocuklarda beslenme; çocuğun yaşına, cinsiyetine, vücut ağırlığına, fiziksel aktivitesine göre düzenlenmelidir. Okul çocuklarının beslenmesinde; besin çeşitliliğinin sağlanması, sağlıklı vücut ağırlığının korunması, makrobesin öğelerinin (karbonhidrat, protein, yağ) dengeli dağılımı, vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınması, şeker ve şekerli gıdaların sınırlandırılması temel beslenme ilkeleridir. Bu ilkeler için besin gruplarını inceleyecek olursak;
1. Süt, peynir ve yoğurt; çocukların güçlü kemiklere, dişlere ve kaslara sahip olması için gerekli olan protein, kalsiyum ve D vitaminini sağlar. Bu gruptan günde 2-3 porsiyon tüketilmelidir.
2. Et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagil, yağlı tohumlar; güçlü kaslar için gerekli olan proteini, demir, çinko, iyot ve B vitaminlerini sağlar. Bu besinlerden günde 2- 3 porsiyon tüketilmelidir.
3. Ekmek ve tahıllar; B vitamini, demir, mineral ve posa içerir. İçerdiği yüksek orandaki karbonhidrat sebebi ile çocukların aktiviteleri için gereken enerjiyi sağlarlar. Bu grup besinlerden günde 5-9 porsiyon tüketilmelidir.
4. Sebzeler; A ve C vitamini, kompleks karbonhidratlar ve posa içerir. Ayrıca belirli miktarlarda B vitaminleri, potasyum, kalsiyum ve diğer mineralleri içerir. Günde 3-4 porsiyon tüketilmelidir.
5. Meyveler;A ve C vitamini, potasyumu ve diğer mineralleri içerir. Hastalıklara karşı direncin oluşumunda, hücre yenilenmesi, doku onarımıve deri ve göz sağlığının korunmasında, bilişsel fonksiyonların korunmasında, kemik ve diş sağlığının korunmasında, barsakların düzenli çalışmasında etkilidir. Günde 2-3 porsiyon meyve tüketilmelidir.
Çocuklarınızın günlük ihtiyaç duyacağı miktarlarda ve çeşitlikte besin öğesini içeren örnek bir menü aşağıdaki gibidir:
KAHVALTI
1 su bardağı süt YA DA taze sıkılmış meyve suyu
1 yumurta
1-2 dilim peynir
2 tatlı kaşığı bal/reçel/pekmez
4-5 adet zeytin
2 ince dilim esmer ekmek
KUŞLUK
1 orta boy meyve
ÖĞLE
6 yemek kaşığı zeytinyağlı YA DA kıymalı YA DA etli sebze yemeği
3-4 yemek kaşığı makarna YA DA pilav
Salata
İKİNDİ
1 su bardağı süt + 1 porsiyon meyve YA DA 1 küçük kutu meyveli yoğurt
AKŞAM
1 kâse çorba
2-3 köfte büyüklüğünde et/tavuk/balık YA DA kurubaklagil yemeği
2 dilim ekmek
YATMADAN 2 SAAT ÖNCE
7-8 adet fındık YA DA ceviz
1 orta boy meyve
