Tanzimat döneminde çıkarılan gazetelerin adları ve başlıca özellikleri kısaca,
tanzimat döneminde çıkarılan gazetelerin adları ve tarihleri,
Tercüman-ı Ahval gazetesi 1860 senesinin 22 Ekim tarihinde çıkarılmaya başlanmış olup Osmanlı’nın ilk Türk sermayeli özel gazetesidir. Agah Efendi tarafından çıkartılmıştır. Osmanlının geri kalmasının sebepleri ve ülkedeki havadisleri başlıca haberleri olarak sayabileceğimiz bu gazetede daha sonradan haber alanı genişlemiştir. Şinasi’nin Şair Evlenmesi isimli oyunu ilk Türkçe oyun olup bu gazetede dizi olarak yayımlanmıştır. İki haftalık bir kapatma cezası almışlardır. Bunun sebebi eğitim sistemini eleştirdikleri bir yazıdır. Bu da Türk basınında tarihteki ilk kapatma olayıdır. 1866 senesinin 11 Mart gününde yayınlarını bitirdiler.
Tasvir-i Efkar 1862 senesinin 28 Haziran gününde çıkartılmaya başlandı. Kurucusu İbrahim Şinasi idi. Kendisi Tercüman-ı Ahval’den ayrılmıştı. İlk kez noktalama işaretlerinin kullanıldığı gazete olma özelliğine sahipti. Bilgi, haber ve kültür ana başlıklarıydı. İktidar eleştirisi de sıkça yapılmaktaydı. Bir dönem en çok satan gazete olmuş ve herkes tarafından beğenilmişti. Daha sonra Şinasi Fransa’ya gittiğinden dolayı gazetenin başına Namık Kemal geçti. O da yurdu terk edince Ebüzziya Tevfik gazeteye sahip oldu. Adı değişen gazete artık Yeni Tasvir-i Efkar olarak anılıyordu. Enver Paşa, I. Dünya Savaşı patlak verdiğinde bu gazetedeki pek çok yazıya sansür koydurtmuştur. Çanakkale’deki üstün komutanlığı ve başarıları ile dikkat çeken Mustafa Kemal ile ilgili olarak yazılmış övgü dolu bir yazının sansürlenme ihtimali vardı ancak yayınlanmıştı. 1925 senesinde İstiklal Mahkemesi tarafından kesin olarak kapatılana kadar gazete 4 sefer kapatılmış fakat başka bir adla tekrar açılmıştır.
Ceride-i Askeriyye 1864 senesinin 17 Ocak gününde yayın hayatına başlamıştır. Osmanlı’nın ilk resmi ordu gazetesi olma sıfatına sahiptir. Güncel ordu durumu bu gazete ile yayınlanıyordu. Ordudaki değişiklikler bu gazete sayesinde biliniyordu.
Muhbir gazetesi 1867 senesinin 2 Ocak ile 27 Mayıs günleri arasında haftada üç gün şeklinde yayın hayatını sürdürdü. Birlik savunucusu olan gazete Mısır, Sırbistan ve Girit’deki toprak ayrılıkçılığı hareketlerinin karşısında durdu. Daha çok siyasi konularda yazılıyordu. Ali Suavi gazetenin baş yazarıydı ve padişahın lehine olmayan haberler yaptığı için başında pek çok dert vardı. Meşruti yönetimi savunan ilk gazete olduğundan, ilk ideolojik gazete sıfatını taşımaktadır. Halk kültürünü yüceltmek ve halka liderlik etmek gibi amaçların gazetede bulunması gerektiğini savunan Ali Suavi, gazetenin amacının edebiyatın meziyetlerini göstermek olmadığını savunmaktaydı.
Hürriyet gazetesi 1868′den 1870′e kadar Türkçe olarak Avrupa’da yayınlanmış siyasi bir gazetedir. Ziya Paşa ve Namık Kemal’in önderliğinde Londra’da çıkarılmıştır. Namık Kemal gazetenin başyazarı idi ve Osmanlı’nın gerilemeden kurtulmasını istiyordu. Bu sebeple halkın desteğinin gerektiğini söylüyordu. Adaletin ve eşitliğin o günlerde ne kadar önemli olduğunun altını çiziyordu. Türkçe’nin sadeleştirilmesi ve medeniyetin ıslahı üzerine de yazılar yazmıştır.
İbret gazetesi 1870 senesinde yayın hayatına girmiştir ve doğu batı karşılaştırması yaparak uygar dünyada dönen olayların halka anlatılması amacını taşıdıklarını ilk sayıdan belli etmiştir. Ekonomik, siyasi, kültürel ve toplumsal konularda yazıların artması Namık Kemal’in gazeteye girişiyle gerçekleşti. Gazete yurt dışında da satıldı. Buralardaki sayılarında Osmanlı’nın imajını düzeltmek adına bazı yazılar da konmaktaydı.
Basiret gazetesi Ali Efendi’nin önderliğinde 1867 senesinde kuruldu. Vaka-i Vakvakiye’nin sebep olduğu nedenlerle ilk sayı ancak iki sene sonra yayımlanabildi. Diğer gazetelerden ayrıldığı en önemli nokta iç ve dış haber yorumlarının daha geniş yer tutmasıydı. Prusya-Fransa savaşında Prusya yandaşı yazılar yazdılar (1870-1871). Prusya bu savaştan zaferle ayrıldığında Ali Efendi’yi desteklerinden ötürü Almanya’ya davet etti. O zamanların en büyük baskı makinesini kendisine hediye ettiler. Ali Suavi 1878 senesinde eleştirel bir yazı yazınca Kudüs’e sürüldü ve gazete kapandı.
tanzimat döneminde çıkarılan gazetelerin adları ve tarihleri,
Tercüman-ı Ahval gazetesi 1860 senesinin 22 Ekim tarihinde çıkarılmaya başlanmış olup Osmanlı’nın ilk Türk sermayeli özel gazetesidir. Agah Efendi tarafından çıkartılmıştır. Osmanlının geri kalmasının sebepleri ve ülkedeki havadisleri başlıca haberleri olarak sayabileceğimiz bu gazetede daha sonradan haber alanı genişlemiştir. Şinasi’nin Şair Evlenmesi isimli oyunu ilk Türkçe oyun olup bu gazetede dizi olarak yayımlanmıştır. İki haftalık bir kapatma cezası almışlardır. Bunun sebebi eğitim sistemini eleştirdikleri bir yazıdır. Bu da Türk basınında tarihteki ilk kapatma olayıdır. 1866 senesinin 11 Mart gününde yayınlarını bitirdiler.
Tasvir-i Efkar 1862 senesinin 28 Haziran gününde çıkartılmaya başlandı. Kurucusu İbrahim Şinasi idi. Kendisi Tercüman-ı Ahval’den ayrılmıştı. İlk kez noktalama işaretlerinin kullanıldığı gazete olma özelliğine sahipti. Bilgi, haber ve kültür ana başlıklarıydı. İktidar eleştirisi de sıkça yapılmaktaydı. Bir dönem en çok satan gazete olmuş ve herkes tarafından beğenilmişti. Daha sonra Şinasi Fransa’ya gittiğinden dolayı gazetenin başına Namık Kemal geçti. O da yurdu terk edince Ebüzziya Tevfik gazeteye sahip oldu. Adı değişen gazete artık Yeni Tasvir-i Efkar olarak anılıyordu. Enver Paşa, I. Dünya Savaşı patlak verdiğinde bu gazetedeki pek çok yazıya sansür koydurtmuştur. Çanakkale’deki üstün komutanlığı ve başarıları ile dikkat çeken Mustafa Kemal ile ilgili olarak yazılmış övgü dolu bir yazının sansürlenme ihtimali vardı ancak yayınlanmıştı. 1925 senesinde İstiklal Mahkemesi tarafından kesin olarak kapatılana kadar gazete 4 sefer kapatılmış fakat başka bir adla tekrar açılmıştır.
Ceride-i Askeriyye 1864 senesinin 17 Ocak gününde yayın hayatına başlamıştır. Osmanlı’nın ilk resmi ordu gazetesi olma sıfatına sahiptir. Güncel ordu durumu bu gazete ile yayınlanıyordu. Ordudaki değişiklikler bu gazete sayesinde biliniyordu.
Muhbir gazetesi 1867 senesinin 2 Ocak ile 27 Mayıs günleri arasında haftada üç gün şeklinde yayın hayatını sürdürdü. Birlik savunucusu olan gazete Mısır, Sırbistan ve Girit’deki toprak ayrılıkçılığı hareketlerinin karşısında durdu. Daha çok siyasi konularda yazılıyordu. Ali Suavi gazetenin baş yazarıydı ve padişahın lehine olmayan haberler yaptığı için başında pek çok dert vardı. Meşruti yönetimi savunan ilk gazete olduğundan, ilk ideolojik gazete sıfatını taşımaktadır. Halk kültürünü yüceltmek ve halka liderlik etmek gibi amaçların gazetede bulunması gerektiğini savunan Ali Suavi, gazetenin amacının edebiyatın meziyetlerini göstermek olmadığını savunmaktaydı.
Hürriyet gazetesi 1868′den 1870′e kadar Türkçe olarak Avrupa’da yayınlanmış siyasi bir gazetedir. Ziya Paşa ve Namık Kemal’in önderliğinde Londra’da çıkarılmıştır. Namık Kemal gazetenin başyazarı idi ve Osmanlı’nın gerilemeden kurtulmasını istiyordu. Bu sebeple halkın desteğinin gerektiğini söylüyordu. Adaletin ve eşitliğin o günlerde ne kadar önemli olduğunun altını çiziyordu. Türkçe’nin sadeleştirilmesi ve medeniyetin ıslahı üzerine de yazılar yazmıştır.
İbret gazetesi 1870 senesinde yayın hayatına girmiştir ve doğu batı karşılaştırması yaparak uygar dünyada dönen olayların halka anlatılması amacını taşıdıklarını ilk sayıdan belli etmiştir. Ekonomik, siyasi, kültürel ve toplumsal konularda yazıların artması Namık Kemal’in gazeteye girişiyle gerçekleşti. Gazete yurt dışında da satıldı. Buralardaki sayılarında Osmanlı’nın imajını düzeltmek adına bazı yazılar da konmaktaydı.
Basiret gazetesi Ali Efendi’nin önderliğinde 1867 senesinde kuruldu. Vaka-i Vakvakiye’nin sebep olduğu nedenlerle ilk sayı ancak iki sene sonra yayımlanabildi. Diğer gazetelerden ayrıldığı en önemli nokta iç ve dış haber yorumlarının daha geniş yer tutmasıydı. Prusya-Fransa savaşında Prusya yandaşı yazılar yazdılar (1870-1871). Prusya bu savaştan zaferle ayrıldığında Ali Efendi’yi desteklerinden ötürü Almanya’ya davet etti. O zamanların en büyük baskı makinesini kendisine hediye ettiler. Ali Suavi 1878 senesinde eleştirel bir yazı yazınca Kudüs’e sürüldü ve gazete kapandı.
