Et ve tereyağı gibi hayvansal urunlerde bulunan bir yağ ceşidi olan trans yağ, olculu bir şekilde tuketilmediği zaman sağlığımızı tehlikeye atıyor Trans yağlı gıdalar nelerdir, trans yağın ne gibi zararları bulunur sizler icin acıkladık
Doğru miktarlarda aşırıya kacılmadığı zaman tereyağında bulunan trans yağlar tuketildiğinde sağlık acısından hicbir tehlikeye yol acmaz Ancak gereğinden cok fazla miktarda trans yağların tuketimi, sağlık uzerinde olumsuz bazı durumların husule gelmesinde rol oynar Doğal olan trans yağlar kanser gibi hastalıkların ustesinden gelmede bile faydalıdır Ancak kimyasal işlem gorenler sağlığı tehlikeye sokuyor İşte trans yağ hakkında bilinmesi gereken her şey
Trans yağların zararları
Hidrojenasyon oda sıcaklığında normalde sıvı olarak bulunan coklu doymamış yağları yine oda sıcaklığında katı halde bulunan margarin ve diğer katı yağ turevlerine ceviren kimyasal bir işlemdir
Bu katı ya da trans yağları uretmek icin ureticiler soya, mısır, pamuk tohumu veya kanola gibi ozutunu alma işleminden sonra tamamen bayatlamış halde bulunan ucuz yağları nikel oksit gibi kucuk metal taneleriyle karıştırırlar Nikel katalistiyle beraber bulunan yağ daha sonra yuksek basıncta ve sıcaklıkta hidrojen gazına maruz bırakılır Daha sonra sabun benzeri emulsiyonlaştırıcı (sutsuleştirici madde) maddeler ve nişasta sıkıştırılarak daha iyi bir kıvam elde etmek icin bir karışım haline getirilir Fakat yağ karışımı bir kez daha buharlı temizleme adı altında yuksek sıcaklığa maruz bırakılır Bu işlem yağ karışımının hoş olmayan kokusunu giderir
Margarinin iştah kacırıcı doğal rengi ağartmayla ortadan kaldırılır Daha sonra tereyağa benzetmek icin boyalar ve guclu kokular ilave edilir Son olarak da karışım basıncla sıkıştırılarak ve kupler halinde paketlenerek sağlıklı yiyecek adı altında raflarda satılmak icin yerini alır Hidrojenasyon trans yağ iceren yiyeceklerin raf omrunu uzatır, yapısını değiştirir ve bu yiyeceklere tat sabitliği sağlar
Gorulduğu gibi trans yağ uretiminin temeli olan hidrojenasyon yontemi cok yuksek sıcaklıkların (260ºC civarları) ve basıncların kullanıldığı tamamen doğal olmayan bir kimyasal işlem surecidir Bu kadar yuksek sıcaklık ve basınca maruz kalan doymamış bitkisel yağ molekulleri sağlığımız icin tamamen zararlı hale gelmektedir
Bunların yanında hidrojenasyonda kimyasal reaksiyonu ilerletmek icin kullanılan nikel gibi katalistler de insan vucudu icin son derece zararlıdır Bu nikel taneleri hidrojenasyon işleminden sonra cıkarılsa da kalıntıları uretilen yeni trans yağlarda ya da margarinlerde kalmaktadır
Fakat sağlığımızı tehdit eden bu trans yağlar sadece hidrojenasyonla uretilmemektedir Ticari olarak uretilen sebze yağlarında da koku giderme surecinde yuksek basınc ve sıcaklık trans yağların uretilmesine neden olabilmektedir Yine de bu yağlar trans yağ icerse de icermese de doğal olmayan yuksek basınc ve sıcaklık uygulamaları sağlığımız icin zararlı urunler elde edilmesine neden olmaktadır
Trans Yağların Zararları Nelerdir?
Bilimsel calışmalarda yapay olarak uretilen trans yağların hicbir faydasının olmamasının yanında bu yağların sağlık icin bircok zararları olduğu ortaya cıkmıştır Trans yağların bilinen zararları şunlardır:
– Kotu kolesterol olarak bilinen duşuk yoğunluklu lipoproteinin (LDL) miktarını artırır Kotu kolesterol arterlerde (atardamarlarda) birikerek anormal plak oluşumuna neden olur ve damarlardaki kan akışını bloke eder Bu da damar sertleşmesine neden olur
– İyi kolesterol olarak bilinen ve fazla kolesterolu karaciğere gondererek damarların temizlenmesini sağlayan yuksek yoğunluklu lipoproteinin miktarını azaltır
– Damar sertleşmesine neden olan trigliserit yağ asitlerinin miktarını artırır
– Toplam kolesterol miktarını herhangi bir yağ ceşidine gore cok daha fazla artırır
– Trans yağlar yuksek yoğunluklu lipoproteini ya da kotu kolesterolu artırarak diyabeti (şeker hastalığını) de tetikler
– Doymuş yağlar kolesterolu artırır fakat kalp hastalıklarına neden olmaz Fakat trans yağlar kotu kolesterolu artırıp iyi kolesterolu azalttığı icin doğrudan kalp hastalıklarına neden olur Yani burada onemli olan nokta yuksek kolesterolun tek başına kalp hastalıklarına neden olmadığıdır Orneğin 1920’lere kadar Amerika’da kalp hastalıkları cok nadir gorulen hastalık turuydu Fakat 192030’lardan sonra ozellikle Buyuk Buhran olarak literature gecen ve tum dunyayı etkileyen derin ekonomik kriz doneminde margarin tuketimi de artmış (cunku insanlar buyuk oranda fakirleştiği icin tereyağı gibi nispeten daha pahalı yağları tuketemiyordu) ve kalp hastalıkları da zirve yapmıştır
– Damarlarda enflamasyona neden olarak damarların yıpranmasına yol acar Bu da ciddi kan pıhtılaşmalarına neden olarak kanın akışını engeller ve kalp krizi ve felc riskini artırır Ayrıca ic kanama yoluyla yoğun kan kayıplarına hatta olume neden olabilir
– Vucudumuz ve ozellikle beyin icin son derece onemli olan omega3 yağ asitlerinin yapısını ve uretimini engeller Bunun yan etkisi olarak bebeklerde beyin gelişimi olumsuz etkilenir ve cocuklarda dikkat bozukluğu, hiperaktivite ve otizm gibi hastalıkların ortaya cıkmasına neden olur
– Anne karnındaki ceninin buyumesine etki ederek duşuk kilolu doğumlara neden olur
– Cok miktarda trans yağ tuketimi hucre zarının seciciliğini azaltır Bu da alerjenlere, sindirilememiş besinlere, viruslere ve potansiyel kanserojenlere davetiye cıkarır
Trans Yağın Zararları Nelerdir?
Doğru miktarlarda aşırıya kacılmadığı zaman tereyağında bulunan trans yağlar tuketildiğinde sağlık acısından hicbir tehlikeye yol acmaz Ancak gereğinden cok fazla miktarda trans yağların tuketimi, sağlık uzerinde olumsuz bazı durumların husule gelmesinde rol oynar Doğal olan trans yağlar kanser gibi hastalıkların ustesinden gelmede bile faydalıdır Ancak kimyasal işlem gorenler sağlığı tehlikeye sokuyor İşte trans yağ hakkında bilinmesi gereken her şey
Trans yağların zararları
Hidrojenasyon oda sıcaklığında normalde sıvı olarak bulunan coklu doymamış yağları yine oda sıcaklığında katı halde bulunan margarin ve diğer katı yağ turevlerine ceviren kimyasal bir işlemdir
Bu katı ya da trans yağları uretmek icin ureticiler soya, mısır, pamuk tohumu veya kanola gibi ozutunu alma işleminden sonra tamamen bayatlamış halde bulunan ucuz yağları nikel oksit gibi kucuk metal taneleriyle karıştırırlar Nikel katalistiyle beraber bulunan yağ daha sonra yuksek basıncta ve sıcaklıkta hidrojen gazına maruz bırakılır Daha sonra sabun benzeri emulsiyonlaştırıcı (sutsuleştirici madde) maddeler ve nişasta sıkıştırılarak daha iyi bir kıvam elde etmek icin bir karışım haline getirilir Fakat yağ karışımı bir kez daha buharlı temizleme adı altında yuksek sıcaklığa maruz bırakılır Bu işlem yağ karışımının hoş olmayan kokusunu giderir
Margarinin iştah kacırıcı doğal rengi ağartmayla ortadan kaldırılır Daha sonra tereyağa benzetmek icin boyalar ve guclu kokular ilave edilir Son olarak da karışım basıncla sıkıştırılarak ve kupler halinde paketlenerek sağlıklı yiyecek adı altında raflarda satılmak icin yerini alır Hidrojenasyon trans yağ iceren yiyeceklerin raf omrunu uzatır, yapısını değiştirir ve bu yiyeceklere tat sabitliği sağlar
Gorulduğu gibi trans yağ uretiminin temeli olan hidrojenasyon yontemi cok yuksek sıcaklıkların (260ºC civarları) ve basıncların kullanıldığı tamamen doğal olmayan bir kimyasal işlem surecidir Bu kadar yuksek sıcaklık ve basınca maruz kalan doymamış bitkisel yağ molekulleri sağlığımız icin tamamen zararlı hale gelmektedir
Bunların yanında hidrojenasyonda kimyasal reaksiyonu ilerletmek icin kullanılan nikel gibi katalistler de insan vucudu icin son derece zararlıdır Bu nikel taneleri hidrojenasyon işleminden sonra cıkarılsa da kalıntıları uretilen yeni trans yağlarda ya da margarinlerde kalmaktadır
Fakat sağlığımızı tehdit eden bu trans yağlar sadece hidrojenasyonla uretilmemektedir Ticari olarak uretilen sebze yağlarında da koku giderme surecinde yuksek basınc ve sıcaklık trans yağların uretilmesine neden olabilmektedir Yine de bu yağlar trans yağ icerse de icermese de doğal olmayan yuksek basınc ve sıcaklık uygulamaları sağlığımız icin zararlı urunler elde edilmesine neden olmaktadır
Trans Yağların Zararları Nelerdir?
Bilimsel calışmalarda yapay olarak uretilen trans yağların hicbir faydasının olmamasının yanında bu yağların sağlık icin bircok zararları olduğu ortaya cıkmıştır Trans yağların bilinen zararları şunlardır:
– Kotu kolesterol olarak bilinen duşuk yoğunluklu lipoproteinin (LDL) miktarını artırır Kotu kolesterol arterlerde (atardamarlarda) birikerek anormal plak oluşumuna neden olur ve damarlardaki kan akışını bloke eder Bu da damar sertleşmesine neden olur
– İyi kolesterol olarak bilinen ve fazla kolesterolu karaciğere gondererek damarların temizlenmesini sağlayan yuksek yoğunluklu lipoproteinin miktarını azaltır
– Damar sertleşmesine neden olan trigliserit yağ asitlerinin miktarını artırır
– Toplam kolesterol miktarını herhangi bir yağ ceşidine gore cok daha fazla artırır
– Trans yağlar yuksek yoğunluklu lipoproteini ya da kotu kolesterolu artırarak diyabeti (şeker hastalığını) de tetikler
– Doymuş yağlar kolesterolu artırır fakat kalp hastalıklarına neden olmaz Fakat trans yağlar kotu kolesterolu artırıp iyi kolesterolu azalttığı icin doğrudan kalp hastalıklarına neden olur Yani burada onemli olan nokta yuksek kolesterolun tek başına kalp hastalıklarına neden olmadığıdır Orneğin 1920’lere kadar Amerika’da kalp hastalıkları cok nadir gorulen hastalık turuydu Fakat 192030’lardan sonra ozellikle Buyuk Buhran olarak literature gecen ve tum dunyayı etkileyen derin ekonomik kriz doneminde margarin tuketimi de artmış (cunku insanlar buyuk oranda fakirleştiği icin tereyağı gibi nispeten daha pahalı yağları tuketemiyordu) ve kalp hastalıkları da zirve yapmıştır
– Damarlarda enflamasyona neden olarak damarların yıpranmasına yol acar Bu da ciddi kan pıhtılaşmalarına neden olarak kanın akışını engeller ve kalp krizi ve felc riskini artırır Ayrıca ic kanama yoluyla yoğun kan kayıplarına hatta olume neden olabilir
– Vucudumuz ve ozellikle beyin icin son derece onemli olan omega3 yağ asitlerinin yapısını ve uretimini engeller Bunun yan etkisi olarak bebeklerde beyin gelişimi olumsuz etkilenir ve cocuklarda dikkat bozukluğu, hiperaktivite ve otizm gibi hastalıkların ortaya cıkmasına neden olur
– Anne karnındaki ceninin buyumesine etki ederek duşuk kilolu doğumlara neden olur
– Cok miktarda trans yağ tuketimi hucre zarının seciciliğini azaltır Bu da alerjenlere, sindirilememiş besinlere, viruslere ve potansiyel kanserojenlere davetiye cıkarır
Trans Yağın Zararları Nelerdir?
