Ulkemizde ve dunyada teknolojik gelişmelerin yararları ve zararları
Tartışacağımız konu, Teknolojik Gelişmeler ve Turkiyenin Teknoloji Geliştirme Koşul ve Olanaklarıdır
Konu başlığının genel bir saptamayı ve bu saptamadan yola cıkılarak yapılan bir cıkarsama ile bir oneriyi icerdiğini duşunuyorum:
Dunyada teknolojik gelişmeler olmaktadır Bu bir genel saptama
O halde Turkiye de teknoloji geliştirmek durumundadır Bu bir cıkarsama
Bunun koşul ve olanaklarını irdeleyelim Bu da bir oneri
Dunyada teknolojik gelişmeler olmaktadır yolundaki genel saptamanın doğru bir saptama olduğu goruşundeyim Sunuşumda, bu gelişmeyi biraz acmaya, daha somut bir bazda anlatmaya calışacağım
Turkiye de teknoloji geliştirmek durumundadır cıkarsamasına katıldığımı da soyleyebilirim Burada bu gerekirliliğin tartışmasına girmeyeceğim Bunu da genel bir doğru kabul ederek; dunyadaki teknolojik gelişmelere ilişkin saptamalardan sonra, doğrudan Turkiye icin koşul ve olanaklar irdelemesine gececeğim
Dunyadaki Teknolojik Gelişmeler
Teknolojideki hızlı ve kapsamlı gelişmeler bugun hemen herkesin gozlediği bir olgu Bu gelişmelerle ic ice gecmiş olarak, urun profilinin ve uretimin dayandığı teknoloji tabanının değişmekte olduğu da gozlenen bir diğer onemli olgu Bu olgular yumağına yakından bakıldığında, tanığı olduğumuz teknolojik gelişmelerin, alan ve konuları farklı bile olsa, birbirleriyle ilintili olduklarını; urun profilinde ve uretimin teknoloji tabanındaki değişimin de, esasında, jenerikyayılgan karakterde, yeni birkac teknolojide kaydedilen koklu gelişmelere dayandığını gormek mumkun Pratikte, bizim farklı uretim kesimlerinde, farklı uretim yontemi ya da urunlerde algıladığımız gelişmelerin ya da yeniliklerin ardındaki teknolojiler ya doğrudan bu jenerik teknolojilerin kendileridir; ya turevleridir; ya da kendi aralarındaki kaynaşmalardan teknolojiler arası fuzyondan doğan melez teknolojilerdir
Yaşamakta olduğumuz, kapsamlı ve hızlı teknolojik değişim surecinin, tarihsel gelişmenin benzeri evreleriyle karşılaştırmalı olarak, pek cok iktisatcı tarafından yapılmış, son derece yetkin, kuramsal cozumlemelerini burada yinelemeyeceğim; bunlar biliniyor Konumuz acısından uzerinde duracağım nokta, bu değişim surecinin dayandığı jenerik teknolojiler, bunların temel karakteristikleri, taşıdıkları dinamik ve gelişme doğrultularıdır
Gunumuzde uretimin teknoloji tabanı ve urun profili, başlıca şu jenerik teknolojilerin belirleyici etkisiyle değişime uğramaktadır:
(i) Enformasyon teknolojisi,
(ii) İleri malzeme teknolojileri ve
(iii)Yeni biyoteknolojigen teknolojisi
Bu uc kategoriye, yeni enerji teknolojileri gibi, jenerik karaktere sahip başka kategorileri de eklemek mumkundur Ama, burada, etkileri bugun cok daha geniş olcude hissedilen ilk ucu uzerinde durmakla yetinilecektir
Sayılanlar icinde başta olanı enformasyon teknolojisidir ve bu teknolojinin ekonomik faaliyet alanlarında ve toplumsal yaşamdaki etkileri, İngiliz Sanayi Devriminin ve bu devrimin teknoloji tabanını oluşturan buhar teknolojisinin etkileriyle eş tutulmaktadır Bu nedenledir ki bu teknoloji temelinde bicimlenen yeni bir toplum yapısına enformasyon toplumuna gecişten soz edilmektedir
İddia ve emareler odur ki, biyoteknoloji ve gen teknolojisi de, 21 Yuzyıl ilk ceyreğinde, bugun enformasyon teknolojisinin oynadığı rolu oynamaya başlayacaktır
Ozetle soylemek gerekirse, cağımızda soz konusu jenerik teknolojilere egemen olmak, ulkeler acısından, uluslararası arenada rekabet ustunluğune sahip olmak; dolayısiyle de dunya nimetlerinin paylaşımında aslan payını almak anlamına gelmektedir
Bunun icindir ki, teknolojik gelişmeler derken bu gelişmelerin kaynağını oluşturan, jenerik teknolojiler uzerinde durmak; bunların potansiyelini, hangi değişim ve gelişim dinamiklerini yarattıklarını iyi kavramak gerekir
Orneğin, bugun kapitalist sistemde iş surecinin onemli değişikliklere uğradığı ve yeniden bicimlenmekte olduğu, hemen hemen butun muelliflerce kabul olunan ve gozlenen bir olgudur Değişimde one cıkan motif esnek uretimdir Ama konuya yakından bakıldığında, esnek uretimde belirleyici trendin, esnek otomasyona gidiş olduğu ve esnek otomasyonun da, giderek, sistemsel bir boyut kazandığı, yani tek bir uretim makina ya da bandının cok otesinde uretim surecinin butununu, butun bir uretim surecini kapsar hale geldiği acıkca gorulecektir Tasarım departmanının, uretim departmanı elemanlarıyla birlikte concurrent engineeringden soz ediyorum ve bilgisayar destekli tasarım olanaklarından yararlanarak geliştirdikleri birden cok yeni tasarımın, kısa sureli teslimat değişikliklerine gore duzenlenmiş esnek bir programa gore, uretim bantlarınamakinalarına otomatik olarak beslenmesi, konuya ilişkin tipik bir ornektir Bu orneği, daha somutta, haftada 2500 adet baskı devre kartı ureten; ama, bunu, 1327 farklı komponent kullanarak 64 farklı konfigurasyonda yapabilen bir uretim birimi olarak tasavvur edelim İşte, burada sozunu ettiğimiz esnek otomasyonun ardındaki teknoloji enformasyon teknolojisidir (TUBİTAK, Eylul 1994)
Enformasyon teknolojisine Turkiyede cok farklı anlamlar yuklendiği ve uzerinde durduğumuz konu acısından da kritik onemde olduğu icin, kavramsal acıdan berraklık sağlayabilme umuduyla, bazı tanımlar vermeye calışacağım:
Enformasyon ya da Enformasyon Teknolojileri Dendiğinde Ne Anlamak Gerekir?
Enformasyon, bir sistemin, kendi durumunu başka bir sisteme bildirmesi olarak tanımlanabilir Bu bildirme, sistemin alacağı her durum icin ayrı bir bicime girebilecek bir işaret (sinyal) aracılığıyla gercekleştirilir Bu konudaki tanım ve terminoloji icin bknz Meydan Larousse Bir başka deyişle, enformasyon dendiğinde, yalnızca dil alanında olduğu gibi bir bildirme değil, sibernetikle birlikte kazandığı yeni anlam doğrultusunda, fiziksel bir uyarı da anlaşılır (Akarsu, B, 1975)
Enformasyon kavramı, bildirme edimi (fiili) sonunda elde edilen veriye, uzerinde uzlaşmaya varılan kurallardan yararlanılarak yoneltilen (atfedilen) anlamı da icerir (TDK, Bilişim Terimleri Sozluğu)
Enformasyon kavramına, tanımsal acıdan biraz daha yaklaşabilmek icin, bir sistemin, kendi durumunu başka bir sisteme bildirmesi olgusunun, genelde, hangi surecin parcası olduğuna bakmak yararlı olacaktır Bilindiği gibi, butun canlı sistemler, kendi yaşam duzenlerini korumak ve varlıklarını surdurebilmek icin, madde ve enerjiyi işlemek zorundadırlar Madde ve enerjinin işlenmesi, denetimi gerektirir; boylesi bir denetim ise enformasyonu (Beniger, JR, 1986) Gercekten de, enformasyon olmaksızın, ya da daha acık bir deyişle, bir sistemin durumuna ilişkin verilere sahip olunmaksızın, o sistemin bir başka sistemce denetlenebilmesi olanaksızdır
Burada denetim (kontrol) sozcuğu, en genel anlamıyla, onceden belirlenmiş bir hedefe doğru amaclı etkilemeyi belirtir (Beniger, JR, 1986) Boylesi bir etkilemenin olabilmesi icin, etkilemek istenen sisteme etkinin iletilmesi; bu ileti sonucunda sistemin durumunda meydana gelen değişikliğe ilişkin enformasyonun denetleyen sisteme geri beslenmesi (feedback); bu yeni enformasyonun, denetleyen sistemce işlenerek, hedef verileriyle karşılaştırılması gerekir
Kısacası, denetim icin esas olan enformasyonun iletilmesiyle Frİng communication birlikte işlenmesinin de Fr traitement de linformation; İng data processing gerektiği cok acıktır
Butun bu saptamalardan hareketle, eğer biz, bir denetim teknolojisinden soz edeceksek; bellidir ki, bu teknolojinin temelini enformasyonun iletilmesi ve işlenmesi teknolojisi; kısaca soylersek enformasyon teknolojisi oluşturacaktır
Esnek uretimesneksistemik otomasyon da butunuyle bir denetim sorunudur ve bugun bu duzeyde denetime olanak veren teknoloji, mikroelektronik, komunikasyontelekomunikasyon ve bilgisayar teknolojileri tabanında yeniden bicimlenen, gunumuz enformasyon teknolojisidir
Tanımlarsak, enformasyon teknolojisi, enformasyonun, sistemik denetim başta olmak uzere, belli amaclar cercevesinde, iletilmesini, işlenmesini, saklanmasını ve bu işlevleri yerine getirecek yontem, aygıt ve sistemlerin gerekli yazılımlarıyla birlikte geliştirilmesinin bilgi ve deneyimini ifade eder
Bugun enformasyon teknolojisi, denetimde, zaman, mekan ve coğrafi uzaklık faktorlerinin getirdiği sınırlamaları da ortadan kaldırmayı; ses, goruntu, hareketli goruntu, veri (data) bicimindeki enformasyon aktarımlarını tek ve esnek (programı değiştirilebilir) bir şebeke icinde tumleştirmeyi mumkun kılacak bir boyut kazanmıştır Telematik terimi gelinen bu yeni boyutu anlatmaktadır (TUBİTAK, Eylul 1994; BTSTP, Mayıs 1995)
Sanayi toplumları, uretim surecinin ve toplumsal yaşamla ilgili diğer sureclerin onceden belirlenmiş amaclar doğrultusunda denetlenebilmesi icin mukemmel olanaklar sunan bu teknoloji enformasyon teknolojisi temelinde yeniden bicimlenmekte; enformasyon toplumuna evrilmektedir Bu evrilmenin ve geleceğin enformasyon toplumunun belkemiğini oluşturacak, ulusalyuksek hız enformasyon şebekelerinin ve bu şebekeler uzerinde verilecek telematik hizmet telematik denetim ağlarının inşaı icin ABD ve Kanadadan AB ulkelerine, AB ulkelerinden Japonya ve GKoreye kadar, butun sanayileşmiş ulkelerde duğmeye basılmıştır Orneğin, Guney Kore, Ulusal Enformasyon Altyapısını 2019 yılında tamamlamayı amaclamakta ve bunun icin 55,8 Milyar ABD $lık yatırım yapmayı ongormektedir Bu tamamlandığında tum kamu daireleri, universiteler, araştırma merkezleri ve firmalar fiber optik kablo ile bağlanmış ve Gbps (giga bits per second) mertebesindeki hızlarda cokluortam iletişimine gecmiş olacaktır Bu projenin 1997 sonunda tamamlanacak ilk aşamasında 80 kent 155622 Mbps (mega bits per Second) hızında fiber optik kablo ile bağlanacaktır İkinci aşamada tum ulkeyi kapsayan teletıp, teleoğrenim, elektronik kutuphane hizmetleri ve coğrafi enformasyon hizmeti gercekleşmiş olacaktır Bu aşamada 2,5 Gbps hızında ATM (Asynchronous Transfer Mode) ağı da kurulmuş ve 2019 yılına gelindiğinde bu altyapı 10 Gbps hızına cıkmış olacaktır (TUBİTAK, Haziran 1995)
Turkiyede lafı cok edilen ve coğu zaman da bilgi toplumu olarak Turkceye aktarılan enformasyon toplumunu, dayandığı bu teknoloji tabanıyla ve dayandığı teknolojinin niteliğiyle birlikte kavrarsak konuya ilişkin duşuncelerimizi biraz daha berraklaştırabileceğimiz kanısını taşıyorum
Yine aynı acıdan, bir noktaya daha işaret etmek gerekir: Bugun enformasyon teknolojisinin ana bileşenlerinden birini mikroelektronik temelli bilgisayar teknolojisi oluşturmaktadır Mikroelektronik tasarıma dayalı bilgisayarların XXI yuzyıl ilk ceyreğinde de egemenliklerini surdureceği yonunde tahminler vardır Ancak, bugun pek cok laboratuvarın kuvantum mekaniği ya da molekuler biyoloji ile optik prensiplerine gore işleyen yeni bilgisayar kuşakları uzerinde calıştığı bilinmektedir
Kuvantum mekaniği ile optik prensiplerine gore işleyen bilgisayarlarda, lazer ışını yardımıyla enerji duzeylerini değiştiren atomlardan yararlanılacaktır
Molekuler biyoloji ile optik prensiplerine gore işleyecek bilgisayarlarda ise, ışığa gore konfigurasyonunu değiştiren biyolojik molekuller yardımıyla veriler depolanacak ve işlenebilecektir Elektronların yerini fotonların alacağı bu tur sistemlerde kullanılacak molekuller ise, gen teknolojisinin esaslarına gore tasarımlanıp uretilmiş mikroorganizmalar yardımıyla sentezlenecektir
Optik bilgisayarlar ya da başka yeni bilgisayar kuşakları veri işlemede cok daha yuksek hızlar, veri depolamada cok daha buyuk kapasiteler ve cok daha ileri duzeyde surec denetim yeteneği demektir Burada asıl belirtmek istediğimiz nokta, gunumuzun egemen teknolojisi olan enformasyon teknolojisinin de (teknoloji fuzyonuna dayalı olarak) daha mukemmele doğru kendi icinde surekli evrilmekte olduğudur Bu evrime ilişkin olarak verdiğimiz ornekte sozu edilen ışığa duyarlı biyomolekullerin, bugun hem yeni biyoteknolojigen teknolojisi hem de ileri malzeme teknolojilerinin konularından birini oluşturduğunun altını cizerek, şimdi de bu jenerik teknolojilerden biraz soz edelim
İleri Malzeme Teknolojileri
Kavramsal acıdan anlayış birliğine ulaşmak icin konuya yine bir tanımla girmekte yarar vardır:
İleri malzeme teknolojilerinin,
uretim surecinde produktiviteyi; urunde kaliteyi ve teknik performansı yukseltmek;
yaşam kalitesini yukseltmenin gereklerini yerine getirmek; buna paralel olarak ceşitlenen ve duzeyi yukselen kişisel gereksinmeleri karşılamak (iklime duyarlı dokumalara olan gereksinim vb);
doğal cevreyi koruyabilmenin gereklerini yerine getirmek (biyolojik olarak cozunebilir malzemelere; enerji kayıplarını azaltıcı malzemelere olan gereksinimler vb);
yenilenmesi mumkun olmayan doğal kaynakların omrunu uzatmak; bunların yerine gececek yenilenebilir kaynaklar yaratmak;
teknolojinin diğer alanlarındaki gelişmelerin gereklerini karşılamak (ışık şiddetine gore konfigurasyonunu değiştiren biyomolekullerin elde edilmesi gibi)
ve benzeri amaclarla geliştirilen teknolojiler olduğunu oncelikle belirtmek gerekir Bu amaclara yonelik olarak;
alıntı
Tartışacağımız konu, Teknolojik Gelişmeler ve Turkiyenin Teknoloji Geliştirme Koşul ve Olanaklarıdır
Konu başlığının genel bir saptamayı ve bu saptamadan yola cıkılarak yapılan bir cıkarsama ile bir oneriyi icerdiğini duşunuyorum:
Dunyada teknolojik gelişmeler olmaktadır Bu bir genel saptama
O halde Turkiye de teknoloji geliştirmek durumundadır Bu bir cıkarsama
Bunun koşul ve olanaklarını irdeleyelim Bu da bir oneri
Dunyada teknolojik gelişmeler olmaktadır yolundaki genel saptamanın doğru bir saptama olduğu goruşundeyim Sunuşumda, bu gelişmeyi biraz acmaya, daha somut bir bazda anlatmaya calışacağım
Turkiye de teknoloji geliştirmek durumundadır cıkarsamasına katıldığımı da soyleyebilirim Burada bu gerekirliliğin tartışmasına girmeyeceğim Bunu da genel bir doğru kabul ederek; dunyadaki teknolojik gelişmelere ilişkin saptamalardan sonra, doğrudan Turkiye icin koşul ve olanaklar irdelemesine gececeğim
Dunyadaki Teknolojik Gelişmeler
Teknolojideki hızlı ve kapsamlı gelişmeler bugun hemen herkesin gozlediği bir olgu Bu gelişmelerle ic ice gecmiş olarak, urun profilinin ve uretimin dayandığı teknoloji tabanının değişmekte olduğu da gozlenen bir diğer onemli olgu Bu olgular yumağına yakından bakıldığında, tanığı olduğumuz teknolojik gelişmelerin, alan ve konuları farklı bile olsa, birbirleriyle ilintili olduklarını; urun profilinde ve uretimin teknoloji tabanındaki değişimin de, esasında, jenerikyayılgan karakterde, yeni birkac teknolojide kaydedilen koklu gelişmelere dayandığını gormek mumkun Pratikte, bizim farklı uretim kesimlerinde, farklı uretim yontemi ya da urunlerde algıladığımız gelişmelerin ya da yeniliklerin ardındaki teknolojiler ya doğrudan bu jenerik teknolojilerin kendileridir; ya turevleridir; ya da kendi aralarındaki kaynaşmalardan teknolojiler arası fuzyondan doğan melez teknolojilerdir
Yaşamakta olduğumuz, kapsamlı ve hızlı teknolojik değişim surecinin, tarihsel gelişmenin benzeri evreleriyle karşılaştırmalı olarak, pek cok iktisatcı tarafından yapılmış, son derece yetkin, kuramsal cozumlemelerini burada yinelemeyeceğim; bunlar biliniyor Konumuz acısından uzerinde duracağım nokta, bu değişim surecinin dayandığı jenerik teknolojiler, bunların temel karakteristikleri, taşıdıkları dinamik ve gelişme doğrultularıdır
Gunumuzde uretimin teknoloji tabanı ve urun profili, başlıca şu jenerik teknolojilerin belirleyici etkisiyle değişime uğramaktadır:
(i) Enformasyon teknolojisi,
(ii) İleri malzeme teknolojileri ve
(iii)Yeni biyoteknolojigen teknolojisi
Bu uc kategoriye, yeni enerji teknolojileri gibi, jenerik karaktere sahip başka kategorileri de eklemek mumkundur Ama, burada, etkileri bugun cok daha geniş olcude hissedilen ilk ucu uzerinde durmakla yetinilecektir
Sayılanlar icinde başta olanı enformasyon teknolojisidir ve bu teknolojinin ekonomik faaliyet alanlarında ve toplumsal yaşamdaki etkileri, İngiliz Sanayi Devriminin ve bu devrimin teknoloji tabanını oluşturan buhar teknolojisinin etkileriyle eş tutulmaktadır Bu nedenledir ki bu teknoloji temelinde bicimlenen yeni bir toplum yapısına enformasyon toplumuna gecişten soz edilmektedir
İddia ve emareler odur ki, biyoteknoloji ve gen teknolojisi de, 21 Yuzyıl ilk ceyreğinde, bugun enformasyon teknolojisinin oynadığı rolu oynamaya başlayacaktır
Ozetle soylemek gerekirse, cağımızda soz konusu jenerik teknolojilere egemen olmak, ulkeler acısından, uluslararası arenada rekabet ustunluğune sahip olmak; dolayısiyle de dunya nimetlerinin paylaşımında aslan payını almak anlamına gelmektedir
Bunun icindir ki, teknolojik gelişmeler derken bu gelişmelerin kaynağını oluşturan, jenerik teknolojiler uzerinde durmak; bunların potansiyelini, hangi değişim ve gelişim dinamiklerini yarattıklarını iyi kavramak gerekir
Orneğin, bugun kapitalist sistemde iş surecinin onemli değişikliklere uğradığı ve yeniden bicimlenmekte olduğu, hemen hemen butun muelliflerce kabul olunan ve gozlenen bir olgudur Değişimde one cıkan motif esnek uretimdir Ama konuya yakından bakıldığında, esnek uretimde belirleyici trendin, esnek otomasyona gidiş olduğu ve esnek otomasyonun da, giderek, sistemsel bir boyut kazandığı, yani tek bir uretim makina ya da bandının cok otesinde uretim surecinin butununu, butun bir uretim surecini kapsar hale geldiği acıkca gorulecektir Tasarım departmanının, uretim departmanı elemanlarıyla birlikte concurrent engineeringden soz ediyorum ve bilgisayar destekli tasarım olanaklarından yararlanarak geliştirdikleri birden cok yeni tasarımın, kısa sureli teslimat değişikliklerine gore duzenlenmiş esnek bir programa gore, uretim bantlarınamakinalarına otomatik olarak beslenmesi, konuya ilişkin tipik bir ornektir Bu orneği, daha somutta, haftada 2500 adet baskı devre kartı ureten; ama, bunu, 1327 farklı komponent kullanarak 64 farklı konfigurasyonda yapabilen bir uretim birimi olarak tasavvur edelim İşte, burada sozunu ettiğimiz esnek otomasyonun ardındaki teknoloji enformasyon teknolojisidir (TUBİTAK, Eylul 1994)
Enformasyon teknolojisine Turkiyede cok farklı anlamlar yuklendiği ve uzerinde durduğumuz konu acısından da kritik onemde olduğu icin, kavramsal acıdan berraklık sağlayabilme umuduyla, bazı tanımlar vermeye calışacağım:
Enformasyon ya da Enformasyon Teknolojileri Dendiğinde Ne Anlamak Gerekir?
Enformasyon, bir sistemin, kendi durumunu başka bir sisteme bildirmesi olarak tanımlanabilir Bu bildirme, sistemin alacağı her durum icin ayrı bir bicime girebilecek bir işaret (sinyal) aracılığıyla gercekleştirilir Bu konudaki tanım ve terminoloji icin bknz Meydan Larousse Bir başka deyişle, enformasyon dendiğinde, yalnızca dil alanında olduğu gibi bir bildirme değil, sibernetikle birlikte kazandığı yeni anlam doğrultusunda, fiziksel bir uyarı da anlaşılır (Akarsu, B, 1975)
Enformasyon kavramı, bildirme edimi (fiili) sonunda elde edilen veriye, uzerinde uzlaşmaya varılan kurallardan yararlanılarak yoneltilen (atfedilen) anlamı da icerir (TDK, Bilişim Terimleri Sozluğu)
Enformasyon kavramına, tanımsal acıdan biraz daha yaklaşabilmek icin, bir sistemin, kendi durumunu başka bir sisteme bildirmesi olgusunun, genelde, hangi surecin parcası olduğuna bakmak yararlı olacaktır Bilindiği gibi, butun canlı sistemler, kendi yaşam duzenlerini korumak ve varlıklarını surdurebilmek icin, madde ve enerjiyi işlemek zorundadırlar Madde ve enerjinin işlenmesi, denetimi gerektirir; boylesi bir denetim ise enformasyonu (Beniger, JR, 1986) Gercekten de, enformasyon olmaksızın, ya da daha acık bir deyişle, bir sistemin durumuna ilişkin verilere sahip olunmaksızın, o sistemin bir başka sistemce denetlenebilmesi olanaksızdır
Burada denetim (kontrol) sozcuğu, en genel anlamıyla, onceden belirlenmiş bir hedefe doğru amaclı etkilemeyi belirtir (Beniger, JR, 1986) Boylesi bir etkilemenin olabilmesi icin, etkilemek istenen sisteme etkinin iletilmesi; bu ileti sonucunda sistemin durumunda meydana gelen değişikliğe ilişkin enformasyonun denetleyen sisteme geri beslenmesi (feedback); bu yeni enformasyonun, denetleyen sistemce işlenerek, hedef verileriyle karşılaştırılması gerekir
Kısacası, denetim icin esas olan enformasyonun iletilmesiyle Frİng communication birlikte işlenmesinin de Fr traitement de linformation; İng data processing gerektiği cok acıktır
Butun bu saptamalardan hareketle, eğer biz, bir denetim teknolojisinden soz edeceksek; bellidir ki, bu teknolojinin temelini enformasyonun iletilmesi ve işlenmesi teknolojisi; kısaca soylersek enformasyon teknolojisi oluşturacaktır
Esnek uretimesneksistemik otomasyon da butunuyle bir denetim sorunudur ve bugun bu duzeyde denetime olanak veren teknoloji, mikroelektronik, komunikasyontelekomunikasyon ve bilgisayar teknolojileri tabanında yeniden bicimlenen, gunumuz enformasyon teknolojisidir
Tanımlarsak, enformasyon teknolojisi, enformasyonun, sistemik denetim başta olmak uzere, belli amaclar cercevesinde, iletilmesini, işlenmesini, saklanmasını ve bu işlevleri yerine getirecek yontem, aygıt ve sistemlerin gerekli yazılımlarıyla birlikte geliştirilmesinin bilgi ve deneyimini ifade eder
Bugun enformasyon teknolojisi, denetimde, zaman, mekan ve coğrafi uzaklık faktorlerinin getirdiği sınırlamaları da ortadan kaldırmayı; ses, goruntu, hareketli goruntu, veri (data) bicimindeki enformasyon aktarımlarını tek ve esnek (programı değiştirilebilir) bir şebeke icinde tumleştirmeyi mumkun kılacak bir boyut kazanmıştır Telematik terimi gelinen bu yeni boyutu anlatmaktadır (TUBİTAK, Eylul 1994; BTSTP, Mayıs 1995)
Sanayi toplumları, uretim surecinin ve toplumsal yaşamla ilgili diğer sureclerin onceden belirlenmiş amaclar doğrultusunda denetlenebilmesi icin mukemmel olanaklar sunan bu teknoloji enformasyon teknolojisi temelinde yeniden bicimlenmekte; enformasyon toplumuna evrilmektedir Bu evrilmenin ve geleceğin enformasyon toplumunun belkemiğini oluşturacak, ulusalyuksek hız enformasyon şebekelerinin ve bu şebekeler uzerinde verilecek telematik hizmet telematik denetim ağlarının inşaı icin ABD ve Kanadadan AB ulkelerine, AB ulkelerinden Japonya ve GKoreye kadar, butun sanayileşmiş ulkelerde duğmeye basılmıştır Orneğin, Guney Kore, Ulusal Enformasyon Altyapısını 2019 yılında tamamlamayı amaclamakta ve bunun icin 55,8 Milyar ABD $lık yatırım yapmayı ongormektedir Bu tamamlandığında tum kamu daireleri, universiteler, araştırma merkezleri ve firmalar fiber optik kablo ile bağlanmış ve Gbps (giga bits per second) mertebesindeki hızlarda cokluortam iletişimine gecmiş olacaktır Bu projenin 1997 sonunda tamamlanacak ilk aşamasında 80 kent 155622 Mbps (mega bits per Second) hızında fiber optik kablo ile bağlanacaktır İkinci aşamada tum ulkeyi kapsayan teletıp, teleoğrenim, elektronik kutuphane hizmetleri ve coğrafi enformasyon hizmeti gercekleşmiş olacaktır Bu aşamada 2,5 Gbps hızında ATM (Asynchronous Transfer Mode) ağı da kurulmuş ve 2019 yılına gelindiğinde bu altyapı 10 Gbps hızına cıkmış olacaktır (TUBİTAK, Haziran 1995)
Turkiyede lafı cok edilen ve coğu zaman da bilgi toplumu olarak Turkceye aktarılan enformasyon toplumunu, dayandığı bu teknoloji tabanıyla ve dayandığı teknolojinin niteliğiyle birlikte kavrarsak konuya ilişkin duşuncelerimizi biraz daha berraklaştırabileceğimiz kanısını taşıyorum
Yine aynı acıdan, bir noktaya daha işaret etmek gerekir: Bugun enformasyon teknolojisinin ana bileşenlerinden birini mikroelektronik temelli bilgisayar teknolojisi oluşturmaktadır Mikroelektronik tasarıma dayalı bilgisayarların XXI yuzyıl ilk ceyreğinde de egemenliklerini surdureceği yonunde tahminler vardır Ancak, bugun pek cok laboratuvarın kuvantum mekaniği ya da molekuler biyoloji ile optik prensiplerine gore işleyen yeni bilgisayar kuşakları uzerinde calıştığı bilinmektedir
Kuvantum mekaniği ile optik prensiplerine gore işleyen bilgisayarlarda, lazer ışını yardımıyla enerji duzeylerini değiştiren atomlardan yararlanılacaktır
Molekuler biyoloji ile optik prensiplerine gore işleyecek bilgisayarlarda ise, ışığa gore konfigurasyonunu değiştiren biyolojik molekuller yardımıyla veriler depolanacak ve işlenebilecektir Elektronların yerini fotonların alacağı bu tur sistemlerde kullanılacak molekuller ise, gen teknolojisinin esaslarına gore tasarımlanıp uretilmiş mikroorganizmalar yardımıyla sentezlenecektir
Optik bilgisayarlar ya da başka yeni bilgisayar kuşakları veri işlemede cok daha yuksek hızlar, veri depolamada cok daha buyuk kapasiteler ve cok daha ileri duzeyde surec denetim yeteneği demektir Burada asıl belirtmek istediğimiz nokta, gunumuzun egemen teknolojisi olan enformasyon teknolojisinin de (teknoloji fuzyonuna dayalı olarak) daha mukemmele doğru kendi icinde surekli evrilmekte olduğudur Bu evrime ilişkin olarak verdiğimiz ornekte sozu edilen ışığa duyarlı biyomolekullerin, bugun hem yeni biyoteknolojigen teknolojisi hem de ileri malzeme teknolojilerinin konularından birini oluşturduğunun altını cizerek, şimdi de bu jenerik teknolojilerden biraz soz edelim
İleri Malzeme Teknolojileri
Kavramsal acıdan anlayış birliğine ulaşmak icin konuya yine bir tanımla girmekte yarar vardır:
İleri malzeme teknolojilerinin,
uretim surecinde produktiviteyi; urunde kaliteyi ve teknik performansı yukseltmek;
yaşam kalitesini yukseltmenin gereklerini yerine getirmek; buna paralel olarak ceşitlenen ve duzeyi yukselen kişisel gereksinmeleri karşılamak (iklime duyarlı dokumalara olan gereksinim vb);
doğal cevreyi koruyabilmenin gereklerini yerine getirmek (biyolojik olarak cozunebilir malzemelere; enerji kayıplarını azaltıcı malzemelere olan gereksinimler vb);
yenilenmesi mumkun olmayan doğal kaynakların omrunu uzatmak; bunların yerine gececek yenilenebilir kaynaklar yaratmak;
teknolojinin diğer alanlarındaki gelişmelerin gereklerini karşılamak (ışık şiddetine gore konfigurasyonunu değiştiren biyomolekullerin elde edilmesi gibi)
ve benzeri amaclarla geliştirilen teknolojiler olduğunu oncelikle belirtmek gerekir Bu amaclara yonelik olarak;
alıntı
